Pandemiye karşın inatla, bir süredir okuma grubu çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Bu çalışmalar kapsamında, eleştirel düşünme, dil bilinci (dil farkındalığı) ve sosyal bilimlerde yöntembilim tartışmalarını ete kemiğe büründürme çabasındayız. Bu amaçla, kitaplar okuyor, makaleleri inceliyor ve bazı belgesellere paralel olarak dönem incelemesi yapıyoruz.
Bu yazımda, makale incelemesinde izlediğimiz adımları sizlerle paylaşacağım:
Makale İncelemesinde İzlenen Adımlar:
-
İlk Bakış:
-
Makalenin yayımlandığı derginin veya ortamın genel özellikleri, alanı, ideolojik yönelimleri saptıyoruz. Tüm bunların makalenin nasıl bir bağlamda ortaya çıkmasına katkı sağladığına dikkat çekiyoruz.
-
Söz konusu makale akademik bir makaleyse, yayımlandığı derginin tarandığı endeksler, derginin yazı kurulu ve yönetimi incelenmektedir.
-
Dergide daha önce yayımlanan diğer makaleler ve daha önce yazıları yayımlanan yazarlar saptanıyor.
-
Okumaya Geçiş:
-
Makalenin giriş bölümü okunup:
-
Makalenin amacı, ana iddiası ve bu iddialarına (vargılarına) varmakta kullandığı yöntemler saptanır.
-
Makalenin amacı ve iddiası, makalenin yapısı (makalenin özeti, bölümleri, başlıkları, altbaşlıkları vb.) ile ilişkilendirilir.
-
Makalenin kaynakçası incelenerek, yazarın dayanakları ve bu dayanakların yazarın iddiasını destekleme gücü tartışılır.
-
Başlıklar ve altbaşlıklar dikkate alınarak makalenin anahatları çıkartılır ve bu anahatları oluşturan her bir birimin (çoğu zaman paragrafın) iddiaları işaretlenir. Böylece makalenin ana iddiasını (vargısını) ve onu destekleyen alt iddiaları tek bir argüman şeması içerisinde görme imkanını buluruz.
-
Argüman şemasını geçerlilik, sağlamlık ve ikna edicilik ölçütlerine uygun olarak bir öndeğerlendirmeye tabi tutarız.
-
Ardından, iddialar tek tek okunarak dayanakları, kanıtları ve sonuçları bakımından sınıflandırılır.
-
Son Okuma:
-
Yukarıda sayılanlar yapıldıktan sonra makalenin bir bütün olarak değerlendirilmesine geçilerek, makaleye dair kısa bir eleştirisi yazılır.
-
Bu eleştiri yazısı içerisinde, makalenin amacı, iddiaları, iddialarının dayanakları, dayanakların zayıf ve güçlü yanları, dayanaksız bırakılan iddialar ve makalenin vargılarının sağlamlığı ve sonuçları ele alınır. Makalenin yanıtlayamadığı veya işaret ettiği sorular sıralanarak, yazar lehine (hayırseverlik ilkesine uygun olarak) bu sorular yanıtlanmaya çalışılır.
Okuma Grubunun Başlangıç Kılavuzları:
Okuma grubunun çalışma veriminin sağlanması ve yeni katılanların sürece uyum sağlayabilmeleri için bazı başlangıç okumalarına yer vermekte yarar var.
Alec Fisher, Gerçek Argümanların Mantığı, İmge Kitabevi
Necmiye Alpay, Dilimiz Dillerimiz: Uygulama Üzerine Yazılar, Metis Yayınları
Necmiye Alpay, Türkçe Sorunları Kılavuzu, Metis Yayınları
Ülker İnce ve Dilek Dizdar, Çeviri Atölyesi, Can Yayınları
Okuma grubumuza katılmak veya çalışmalarımızla ilgili eleştirilerini sunmak isteyenler, eleştiri, öneri ve sorularını şu adrese gönderebilir: ozdagcenk@hotmail.com