Küresel ölçekte dönüştürücü siyasi, ekonomik ve askeri gelişmelerin yaşandığı, devletlerin ticari ve güvenlik ilişkilerini yeniden düzenlediği uluslararası bir dönemdeyiz. Son yıllarda yaşanan devletler arası gelişmeler uluslararası ilişkilerin sabit kurallardan ziyade aslında ne kadar değişken olabileceğini de göstermektedir. Üretim ve uluslararası ticaretin yeniden şekillendiği bir dönemde devletlerin de yer aldığı bir rekabet yaşanmaktadır. ABD-Çin rekabetinin yansımalarını Avrupa’da jeopolitik gelişmeler ve yeni politika arayışları olarak görmekteyiz.
Böyle bir ortamda, Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık arasında Brexit sonrası ilişkilerin geleceği görüşülmeye devam ediyor. Brexit sonrasında düzenlenen ilk resmi AB-Birleşik Krallık zirvesinde (19 Mayıs 2025, Londra) savunma ortaklığı vurgusu yapıldı ve AB’nin Birleşik Krallık sularında balıkçılık faaliyetlerine imkân tanıyan anlaşma 2038’e kadar uzatıldı. Fransa’nın özellikle önem verdiği balıkçılık konusunda istediğini aldığı görülmektedir. Bunun karşılığında, Fransa’nın önümüzdeki yıllarda Birleşik Krallık’ın AB savunma projelerinde daha fazla yer almasına onay vermesi muhtemeldir. Tamamlayıcı bir faktör olarak Berlin ile Londra arasında imzalanacak dostluk anlaşmasıyla birlikte Birleşik Krallık Avrupa savunmasında daha fazla rol oynayacaktır (Hoff, 2025).
Trump yönetiminin ticaret politikasına karşı Birleşik Krallık ve AB’nin ortak hareket etmesini savunan görüşler iki taraf arasında işbirliğinin uzun vadede artacağını ön görmektedir. Ukrayna’yı desteklemek, iklim değişikliğiyle mücadele ve ticari ilişkileri geliştirmek ortak çıkardır. Ukrayna’ya destek ve Paris İklim Anlaşması’na bağlılık konularında ABD’nin olmadığı bir işbirliği geliştirilmelidir (Berg, Bond, Grant 2025).
Güncel dünya konjonktüründe Birleşik Krallık’ın dahil olmadığı AB savunma sanayii girişimleri zayıf olurken, AB ile ticareti kolaylaştırmayan Birleşik Krallık (ihracatının %41’i AB ülkelerine yöneliktir) düşük seyirli ekonomik büyüme ile karşı karşıya kalacaktır. Kuzey-Güney ve Avrupa-Çin ticaretinde durgunluk beklenmektedir (BCG, 2025). Bu açıdan bakıldığında da AB’nin Birleşik Krallık ile ticarete olan ihtiyacı artacaktır. Bir diğer ifadeyle, Brexit sonrası müzakerelerde pozisyonlarından taviz vermeyen iki tarafın da gelecek yıllarda daha esnek ve yapıcı olması beklenmektedir (Benford, 2025).
Böylelikle, ‘‘stratejik otonomi’’ ve zaman zaman ‘‘stratejik karşılıklı bağımlılık’’ (Brende, Leonard, Laya 2025) gibi kavramlar üzerinden tanımlanan Avrupa politikasının temel dinamiklerinden biri Birleşik Krallık ile işleyen bir ilişkinin tesis edilmesi olacaktır.
Kaynakça
Benford, J. (2025). What To Expect of Today’s First EU-UK Summit. Bertelsmann Stiftung.
https://bst-europe.eu/europe-in-the-world/what-to-expect-of-todays-first-eu-uk-summit/
Berg, A., Bond, I., Grant, C. (2025). NOT A SUMMIT OF AMBITION. Centre for European Reform.
https://www.cer.eu/insights/not-summit-ambition
Bharadwaj, A., Chiffelle, C.R., Urbano, L., Zdunic, S., Azevedo, D. (2025). In a Multipolar World, the Global South Finds Its Moment. BCG.
https://www.bcg.com/publications/2025/in-a-multipolar-world-global-south-finds-its-moment
Brende, B., Leonard, M., Laya, A.G. (2025). Open but Secure: Europe’s Path to Strategic Interdependence. World Economic Forum.
Hoff, H. (2025). The EU and the UK Turn a Page. Internationale Politik Quarterly.
