ABD-Avrupa ilişkilerinde savunma ve güvenlik konuları gündemdeki yerini koruyor. Bu bağlamda, Avrupa’nın savunma ve güvenlik alanında nasıl hareket edeceğine dair öngörü ve analizlerin gerçeklik kazandığını söylemek mümkün.
Örneğin, Almanya’nın savunma, güvenlik ve altyapı harcamalarında artışa gitmesini sınırlayan ‘‘borç freni’’ uygulamasının kalkmasını savunan görüşler öne sürülmüş, Almanya’da erken seçim ile birlikte iktidarın değişeceği ve savunma bütçesinin artırılacağı belirtilmişti. Bu kapsamda, 23 Şubat tarihindeki seçimde Friedrich Merz liderliğindeki Alman Hıristiyan Demokrat Birliği (CDU) birinci parti oldu. Mart ayındaki parlamento oylamalarıyla birlikte borç freni uygulaması esnetildi ve böylelikle savunma harcamalarının önü açıldı. Bu açıdan bakıldığında, Almanya’nın savunma ve güvenlik alanında daha fazla harcama yapması ve asker sayısını yükseltmesi (250-300bin gibi bir rakam tahmin edilmektedir, Bartels, 2025) muhtemeldir. Almanya’nın asker sayısını önümüzdeki dönemlerde 250-300bine çıkarması durumunda Avrupa’daki ABD askerlerinin yeniden konuşlandırılması gündeme gelecektir.
Uluslararası ilişkiler perspektifinden bakıldığında, Almanya’daki siyasi ve ekonomik gidişat ABD-Avrupa ilişkilerinde ABD beklentilerinin şekillendirici özelliğine işaret etmektedir: Avrupa daha fazla sorumluluk almalı ve AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri (Türkiye ve Birleşik Krallık) savunma ve güvenlik işbirliğine dahil edilmelidir. Bir diğer ifadeyle, ABD-Çin rekabetinin Avrupa siyaseti, ekonomisi ve güvenliğine yansımalarına tanıklık ettiğimiz gelişmeler yaşanmaktadır.
ABD, NATO’nun Avrupa’daki etkinliğini muhafaza etmekle birlikte mali ve askeri yükleri paylaşmayı tercih etmektedir. Avrupa Birliği de bu kapsamda hareket etmektedir. Avrupa Komisyonu’nun yayınladığı 19 Mart tarihli politika belgesinde AB güvenlik ve savunma politikasının NATO’yu destekler nitelikte olması gerektiği belirtilmiştir (Joint White Paper, 2025).
AB üyesi olmayan NATO müttefikleri Türkiye ve Birleşik Krallık’ın Avrupa güvenliğine eklemlenmesinde ve AB arasında savunma sanayii ve güvenlik meselelerinde işbirliğinin geliştirilmesi yönündeki eğilim devam etmektedir (Ollongren & Rij, 2025; King, 2025; Ondarza, Flach, Becker, 2025; Schütz, Mölling; 2025; Möller, 2025). İşbirliğinin niteliği henüz netleşmese de süreçlerin devam ettiği gündeme yansımaktadır. Türkiye ve Avrupalı üreticiler arasında Eurofighter tedarikine ilişkin süreç devam etmektedir. Birleşik Krallık’ın sürecin başat aktörlerinden olduğu, Almanya’nın da Türkiye’ye tedarik konusunda ilerleme kaydettiğini düşünmek şu an için yanlış bir düşünce olmayacaktır.
Türkiye’ye ihtiyaç duyulan uluslararası bir bağlamda, söz konusu tedarikin Türkiye’ye rağmen iptal edilmesi pek muhtemel görünmemektedir. Son günlerde F-35 programına ilişkin açıklamalar da basına yansımıştır. Neticede Türkiye Cumhuriyeti seçenekler arasından en uygun olanı seçecektir.
Kaynakça
Barterls, H.P. (2025). Germany After the 2025 Federal Election. German Council on Foreign Relations.
https://dgap.org/en/research/publications/germany-after-2025-federal-election
King, S.J. (2025). UK-EU RELATIONS: TIME TO RAISE THE LEVEL OF AMBITION. Centre for European Reform. https://www.cer.eu/insights/uk-eu-relations-time-raise-level-ambition
Möller, A. (2025). Organising European security under the EU umbrella. European Policy Centre.
https://www.epc.eu/en/Publications/Organising-European-security-under-the-EU-umbrella~62e65c
Ollongren, K. & Rij, A.V (2025). The EU must enable its defence industry to boost capabilities and reduce dependence on US systems. Chatham House.
Ondarza, N.V, Flach, J. & Becker, M. (2025). Resetting UK-EU defence cooperation: the case for a special partnership. UK in a Changing Europe.
https://ukandeu.ac.uk/resetting-uk-eu-defence-cooperation-the-case-for-a-special-partnership/
Schütz, T. & Mölling, C. (2025). Managing the Transatlantic Divorce: A roadmap towards a European way of war. European Policy Centre.
European Commission (2025). JOINT WHITE PAPER for European Defence Readiness 2030.
