Akşam metroyla eve dönerken, karşımda oturan çift hemen dikkatimi çekmişti. Biri George Orwell’ın ünlü kitabı 1984’ü; diğeri ise Amin Maalouf’un Semerkant kitabını okuyordu. İçimden “mükemmel birliktelik bu olabilir mi” diye düşünmeye başladım. Yolculuğumuz da hayallerim de fazla uzun sürmedi. Çünkü cep telefonuna gelen bir mesaj ile ikisi de toplumsal cinsiyet rollerine dönüşmüşlerdi. Kadının telefonuyla ilgilenmeye başlamasıyla; erkeğin yeni uğraşı sevgilisinin “gecenin bu saatinde kiminle, ne konuştuğu” olmuştu. Karşılaştığım bu olayda cinsiyetlerin hiçbir önemi yoktur. Çünkü konumuz flört şiddeti …
Flört şiddeti nedir? “Flört şiddeti; duygusal/romantik/cinsel bir beraberlik içerisinde ya da beraberlik bittikten sonra partnerlerden birinin diğeri – ya da birbiri – üzerinde güç ve kontrol kazanmaya çalıştığı, zarar verici davranış biçimlerini ifade eder .” Akademik anlamda aile içi şiddet, kadına yönelik şiddet vb. başlıklarına dair araştırmalar tarih olarak daha eskilere dayanırken; bu olgunun temellerine giden ve flört döneminden başlayan şiddet türleri ortaya çıkarılmıştır. Gençlerle yapılan çalışmalarda kavram olarak sadece flört şiddeti değil; “güvensiz ve sağlıksız ilişki ” kavramı da kullanılarak konuya dikkat çekmek istenmiştir. Özellikle Türkiye’de flört döneminde karşılaşılan bir çok sinyalin görmezden gelindiği ve bunun ‘olağan bir fedakarlık’ olduğu algısı hakimdir. Ancak tam aksine bu durumun olumsuz sonuçlarına dikkat çekmek için diyoruz ki: “şiddet geliyorum der! ”
Akademisyen Ezgi Toplu Demirtaş : ‘Kıskançlıktan, kontrolden ve kısıtlamadan bahsettiğimde öğrenciler bunu şiddet olarak algılamıyor ve hatta bu davranışları “iyi, mutlu ilişki” davranışları olarak değerlendiriyorlar.’ şeklindeki deneyim paylaşımıyla durumun ehemmiyetini gözler önüne seriyor aslında.
Peki, flört şiddeti nasıl karşımıza çıkar? Bu dönemdeki zarar verici davranışlar; partneri kontrol etmek için sözel, duygusal, sanal, fiziksel ya da cinsel şiddetin uygulandığı ya da tehdit olarak kullanıldığı pek çok farklı biçimde gerçekleşebilir. Detaylarına bakacak olursak;
Baskın toplumsal roller cinsiyetlere birçok kalıp yargı yükler. Kadın “zayıf, itaat eden, boyun eğen”; erkek ise “güçlü, iktidar, kontrol mekanizması” olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kalıp ifadeler aynı zamanda davranış ve ilişkilenme şekillerine de yansır. Böylece kıskançlık, aşırı sahiplenme, müdahale etme, kısıtlama, aşağılama, tehdit etme, zarar verme gibi şiddet eylemlerinin ilişki içerisinde normalleşmesine ve kabul görmesine neden olur.
Partnerlerden birinin diğerinin sosyal ilişkilerini kısıtlaması, kontrol etmesi ve sosyal çevresinden soyutlanmasına, yalnızlaşmasına neden olacak şekilde davranmasıdır. Örneğin; ailesiyle görüşmesine izin vermemesi, kimlerle arkadaş olduğunu kontrol etmesi, arkadaşlarına zaman ayırdığında partnerini suçlaması, eleştirmesi veya küsmesi.
Fiziksel güç ve zorlamaya dayalı, istenmeyen temas içeren davranışlarda bulunmak. Örneğin; kasıtlı olarak itmek, sarsmak, çekiştirmek, sıkıştırmak, tokat atmak, saçını çekmek, ısırmak, tekme atmak, bedenine zarar vermek, alkol ve madde kullanmaya zorlamak.
Partnerin korkmasına, kendine olan güveninin azalmasına, suçlu hissetmesine neden olan; duygu ve davranışlarını kontrol altına alan söz ve eylemlerin tümünü kapsar. Fiziksel şiddetten farklı olarak, fark etmesi ve tanımlaması daha zor bir şiddet türüdür. Bu nedenle uzun vadede etkileri daha zarar verici olabilir.
Partnerlerden birinin diğerini cinsel birliktelik veya yakınlık yaşamak için zorlaması, cinsellik konusunda “hayır”ı kabul etmemesi ve “evet” cevabını almak için ikna araçlarını kullanmasıdır. Örneğin; utandırmak, cinselliğini başka kişilerle kıyaslamak, cinsel davranışlarda ileriye gitmek için zorlamak, taciz, tecavüz, doğum kontrol yöntemlerine erişimi engellemek, özel fotoğraf ya da video çekimi yapmak için zorlamak, erotik görsel materyallere bakmaya zorlamak.
Baskı ve kontrolün, teknoloji araçları ve/veya sosyal medya ağları üzerinden gerçekleştirildiği durumlardır. Örneğin; sık sık aramak ve mesaj göndermek, konum göndermesini istemek, özel bilgi ve/veya fotoğraflarını yayınlamak, paylaşım ve fotoğraflarının altına hakaret ve aşağılama içeren yorumlar yazmak, sosyal medya hesaplarının şifrelerini istemek, telefonunu izinli/izinsiz karıştırmak, bazı arkadaşlarını silmesini talep etmek, sosyal medyadan yapacağı paylaşımlara müdahale etmek, cinsel içerikli mesaj göndermek (sexting), cinsel içerikli fotoğraf paylaşmaya zorlamak.
Ayrılmış olunan ya da halen birlikte olunan partnerinin, diğerini sürekli izlemesi ve takip etmesidir. Takip davranışı, partneri üzerinde korku uyandırmayı, göz dağı vermeyi ve güvencesiz hissettirmeyi hedefler. Örneğin; ısrarlı mesaj ve aramalarla rahatsız etmek, evinin/okulunun önünde beklemek, gittiği yerleri ve görüştüğü kişileri takibe almak, sık gittiği mekanları tespit edip buralarda karşısında çıkmak, eylemleriyle ilgili hesap sormak.
Eğer ki bu tanımlardaki örneklerden bir ya da bir kaçı ilişkinizde karşınıza çıkan durumlar ise ne yapılabilir? Öncelikle şiddeti normalleştirmeye, kabullenmeye çalışmamalısınız. “Ama ben de şunu yaptım, bunu dedim” vb. ifadelerle kendinizi suçlamamalısınız. Şiddetten kendinizi sorumlu görmemelisiniz. Çünkü haklı şiddet yoktur!
Dahası ses çıkarmaktan çekinmemelisiniz. İlişkinize kurallar oluşturabilirsiniz. Ancak partneriniz sizinle eşit ve güvenli bir ilişki kurmaya adım atmıyor ise oradan uzaklaşın. Eğer ki bir kadınsanız; cefakar ve çileli Türk kadını sorumluluğunu bırakmaya çalışın. Çünkü eğer ki o ilişkiyi sürdürmeye devam ederseniz; geriye sizden hiçbir şey kalmayabilir.
Flört şiddetine ya da şiddetin her hangi bir türüne maruz bırakıldığımız durumda başvurabileceğimiz kurum ve kuruluşları bilmek hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle aşağıdaki numaraları lütfen telefonlarınıza kaydetmenizi ya da bir kağıda not ederek cüzdanınızda taşımanızı öneririm.
Baro Kadın Hakları Merkezi Hattı
444 26 18
Aile İçi şiddet Acil Yardım Hattı
0212 656 96 96 / 0549 656 96 96 (09:00-24:00 saatleri arasında ulaşabilirsiniz.)
Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı
0212 292 52 31 / 0212 292 52 32
Belediyelere bağlı kadın danışma merkezleri ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na bağlı merkezler hakkında bilgi edinmek için ilinizde bulunan Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü’ne başvurabilir,Alo 183 Sosyal Destek Hattı’nı arayabilirsiniz.
Polis 155
Jandarma 156
Ambulans 112
Sosyal Destek Hattı Alo 183
7/24 ulaşabileceğiniz kurumlar:Son olarak, partnerlerin birbirine uyguladıkları sosyal ve dijital şiddeti One Love Foundation tarafından hazırlanan videoda bulabilirsiniz; çünkü bu aşk değil!
Kaynaklar:
* Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği “Gençlerle Güvenli İlişkiler Üzerine Çalışmak, Eğitmenler ve Danışmanlar için Uygulama El Kitabı” http://cinselsiddetlemucadele.org/wp-content/uploads/2017/09/ne-var-ne-yok-uygulama-kitap.pdf
* TOG Genç Kadın Fonu “Flört Şiddeti Broşürü” https://www.genckadinfonu.org/wp-content/uploads/2016/06/TOG_GKF_FlortSiddeti.pdf
* http://dunyalilar.org/flort-siddeti-nedir.html/
* https://gaiadergi.com/flort-siddetini-taniyalim-tanimlayalim-konusalim/
*Yazıyla ilgili görseller web alıntısıdır.