24 Ocak 2018
BBC News
Helen Briggs
Bağlantı Adresi: http://www.bbc.com/news/health-42809445
İki maymun koyun Dolly’yi üreten tekniği kullanarak klonlandı.
Birbiriyle özdeş uzun kuyruklu makak maymunları Zhong Zhong ve Hua Hua birkaç hafta önce Çin’de bir laboratuvarda doğdular.
Bilim insanları genetik olarak özdeş maymun popülasyonlarının insan hastalıklarının araştırılmasında yaralı olacaklarını söylüyor.
Fakat eleştirmenler çalışmanın dünyayı insan klonlamasına yakınlaştırarak etik endişeleri arttırdığını söylüyor.
Çin Bilimler Akademisi Nörobilim Enstitüsü’nden Qiang Sun, maymun klonlarının bazı kanserlerin, metabolik rahatsızlıkları ve bağışıklık rahatsızlıklarını içeren hastalıkların genetik bazda çalışılmasında bir model olarak işe yarayabileceğini söyledi.
“Primat biyolojisiyle ilgili pek çok soru bu ek modelle birlikte çalışılabilir” dedi.
Zhong Zhong sekiz, Hua Hua ise altı hafta önce doğdu. Çin ulusu ve halkı için kullanılan Mandarince adlar ile adlandırıldılar.
Araştırmacılar maymunların biberonla beslendiklerini ve şu anda gelişimlerinin normal seyrettiğini söylüyorlar. İlerleyen aylarda daha fazla makak klonunun doğumunu bekliyorlar.
“Bir sıçrama taşı değil”
Londra Francis Crick Enstitüsü’nden Profesör Robin Lovell-Badge, Zhong Zhong ve Hua Hua’nın klonlanmasında kullanılan tekniğin “verimsiz ve tehlikeli bir prosedür” olduğunu söyledi.
“Bu makaledeki çalışmanın canlı doğan insan klonlarını elde etmek için kullanılacak yöntemleri kurmak için bir sıçrama taşı olmadığını” söyledi.
Kent Üniversitesinden Profesör Darren Griffin yaklaşımın insan hastalıklarını anlamak için yararlı olabileceğini söyledi, fakat etik endişelerini öne sürdü.
“Bu tarzdaki deneylerin nasıl yapılabileceği ve yapılması gerektiği ile ilgili etik çerçevenin şu anda dikkatle değerlendirilmesi gerekiyor” dedi.
20 yıl önce Edinburgh Roslin Enstitüsü’nde klonlanan Dolly tarih yazdı. Bu bilim insanlarının bir yetişkin memeliyi, meme dokusundan alınan canlı bir hücreden klonlamayı ilk kez başardıkları zamandı.
O zamandan beri sığır, domuz, köpek, kedi, fare ve sıçanları da içeren pek çok memeli somatik hücre nükleer transferi tekniği (SCNT – Somatic Cell Nuclear Transfer Technique) ile klonlandı.
Bu kendi DNA’sı çıkartılmış bir yumurta hücresine bir hücrenin çekirdeğinden alınan DNA’nın aktarımını içeriyor. Bu hücre embriyo olarak gelişiyor ve taşıyıcı hayvana aktarılıyor.
Zhong Zhong ve Hua Hua bu teknik yoluyla klonlanmış ilk insan-olmayan primatlar.
1999’da bir Rhesus maymunu embriyosu iki özdeş ikiz elde edebilmek için ikiye ayırıldı. Tetra adında, bu teknik ile doğan bebek maymunlardan ilki dünyanın ilk klonlanmış maymunu olmaya unvanına sahip olsa da maymun DNA aktarımının karmaşık sürecini içermiyordu.
“Fazla Başarısızlık”
Cell dergisinde yayınlanan araştırmada, bilim insanları cenin hücrelerinden elde edilen DNA’yı kullandılar.
DNA bağışlanan yumurtalara aktarıldıktan sonra, genetik yeniden programlama diğer şartlar altında embriyo gelişimini durduracak genleri değiştirmek için kullanıldı.
Zhong Zhong ve Hua Hua 79 denemenin sonucunda üretildiler. İlk başta iki farklı maymun farklı bir tipte hücreden klonlandılar, fakat hayatta kalmayı başaramadılar.
Dr. Sun “Pek çok yöntem denedik, fakat yalnızca biri işe yaradı. Başarılı biçimde bir maymunu klonlamanın yolunu bulmadan önce daha fazla başarısızlık vardı” dedi.
Araştırmacılar Amerika Ulusal Sağlık Enstitüsü tarafından belirlenen hayvan araştırmaları için uluslararası yönergeleri sıkı bir biçimde takip ettiklerini söyledi.
Şangay’daki Çin Bilimler Akademisi’nden ve aynı zamanda araştırmacılar arasında olan Dr. Muming Poo “İnsan-dışı primatları kullanan dünyanın herhangi bir yerindeki gelecek araştırmalarının oldukça sıkı etik standartların bilim insanlarınca takip edilmesine dayalı olduğunun farkında olduklarını” söyledi.