Bundan tam beş yıl önce 9 Eylül 2017’de Melih Gökçek “Büyükşehir bir rekora daha imza attı” diyerek ODTÜ orman arazisinin Bilkente bakan 4.5 kmlik kısmını polis koruması altında bir gecede ağaçları keserek talan etti. Arkasından da istifası istendi. ODTÜ’lülerin direnişleri ve haklı nedenleri görmezden gelindi çünkü ODTÜ rektörlüğü ile aralarında bir sözleşme imzalanmıştı. Gel zaman git zaman ODTÜ Mezunları Derneği, ODTÜ akademisyenleri, öğrencileri ve meslek örgütleri Eymir ve ODTÜ Doğasının gerek gölü, gerekse ormanının korunması ile ilgili pek çok aydınlatma etkinlikleri yaptı. Gözler ümitle son 2019 seçimlerinden sonra seçilen CHP’li ABB başkanı Sayın Mansur Yavaş’a çevrildi. Bu olayın küllenmediği daha sonra ortaya çıktı.
YOK OLAN KUŞ CENNETİ
Ankara, Türkiye’de tepit edilen 497 kuş türünden 350’sini, şehir merkezinde ise ODTÜ 249 tane kuş türünün yuvalandığı ve ürediği bir alandır. Simurg Kuş Yuvası Derneği’ni kuran kuş gözlemcisi Alaz Uslu “özellikle ODTÜ, Eymir ve Mogan gölleri ve Nallıhan Kuş Cenneti çeşitliliğin zengin olduğu yerler” olduğunu beyan ediyor. “Uçabildikleri için kuşlar benimsenmiyor ve korunması gerektiği düşünülmüyor. Uçacak diye frene basılmıyor, yuvadan düşen yavrular, camlara çarpan kuşlar, kedi ve köpeklerin yaraladıkları kuşlar, zehirlenenler, araba çarpanlar, elektrik akımına kapılanlar, ve yuvaları bozulanlar var (m.hürriyet.com.tr 28.08.2022) Onların çokca bulundukları yerlerden bir tanesi de Bilkent Şehir Hastanesi ve İncek arasında yuvaları bozulan, üreme alanları yok edilen ODTÜ arazisi içinden geçirilmesi istenmeyen rant yoludur.
ODTÜ ORMANI PARÇALANMASIN
ODTÜ rant yolu projesi bilgilendirme etkinliği 1 Eylül 2022 de ABB önünde yapıldı. ODTÜ Ormanını parçalayacak olan Rant yolu Projesinin iptal edilmesi için bir kez de Ankara Büyük Şehir Belediyesinin önünde aydınlatma çalışması yapıldı. Serkan Alansalan’a göre Ankara Büyükşehir Belediyesi (ABB) eski başkanı Melih Gökçek döneminde yapımına başlanan Bilkent-İncek yol projesi, ABB Başkanı Mansur Yavaş döneminde yeniden ihaleye açıldı. Orta Doğu ve Teknik Üniversitesi (ODTÜ) arazisi içerisinde yol çalışmalarının başlamasının, belediyenin çalışmaların “Gölbaşı-Niğde Otobanı Bağlantı Yolu” kapsamında yapıldığını duyurmasının
ardından eyleme başlayan ODTÜ bileşenleri ve meslek örgütleri projenin iptali için çağrılarını dile getirdi (gazeteduvar.com.tr 12.09.22). Eylül 2017’de yaşanan ağaç katliamının ardından yükselen tepkiler, eylemler ve açılan davalar sonucu yol projesine devam edilmemiş ve asfalt dökümü yapılmamıştır. M. Gökçek istifa ettirilmiş ve yol uzun süre gündemden çıkmıştı (@rantyolunahayır). Oysa 2019 Temmuz’una geldiğimizde ise yeni göreve gelmiş olan Mansur Yavaş ekibi ODTÜ ormanını ikiye bölen Rant Yolu projesinin yürütmesinin durdurulması kararına itiraz etti ve yol , “Bilkent-İncek Bulvarı Çevre Yolu Bağlantısı adı ile tekrar gündeme geldi”. Ağustos 2021’de ABB Fen İşleri Dairesi Rant Yolu projesini tamamlamak için ihaleye çıktı ve konu tekrar gündeme geldi. ODTÜ bileşenleri ve Ankaralılar tarafından mücadele tekrar başlatıldı. Sayın Mansur Yavaş’la ODTÜ Mezunları Derneği Vişnelikte yapılan toplantıda Yavaş net olmayan “Bakarız” gibi yanıtlar verdi ve etkinlikler ABB tarafından görmezden gelindi. Ekim 2021’de ODTÜ ormanını parçalayacak olan Rant Yolu projesinin ihalesi 2 firmaya verildi. 26 Temmuz 2022de ODTÜ arazisine iş makinalarının girdiği konuya dair çalışmalar yapan bir ODTÜ’lü akademisyenin vidosuyla çarpıcı bir şekilde kamuoyuna yansıdı. Ardından ODTÜ’lülerin hızla Rant Yolu alanına giderek ve kendilerinin, polis çağırmakla tehdit edilmekliğine rağmen iş makinelerinin üzerine çıkmasıyla çalışma durduruldu. Arazinin ODTÜ’ye ait olmadığı iddia edildi ama rant yolunun amacının Melih Gökçek’in inşaatlarının bulunduğu yerleşim yerlerine şehir trafiğini sokmaktır. Kılıçdaroğlu’da Mansur Yavaş’a Rant Yolu Projesinin aksine bir telkinde bulunmamıştır.
Ankara Büyükşehir Belediyesi önüne stant açan ODTÜ’lü öğrenciler broşürler dağıtarak projenin iptal edilmesini talep ediyor. Öğrencilere en çok yöneltilen soru ise, “Mansur Yavaş sizinle görüştü mü” oldu.
‘YAVAŞ’IN NEDEN PROJEDEN VAZGEÇTİĞİNİ BİZE SORUYORLAR’
Ankara Büyükşehir Belediyesi önünde iki gün boyunca standlarını açacaklarını, konuyla ilgili merak edilen sorulara yanıt vereceklerini belirten ODTÜ öğrencisi Dilara Ercanlı, “Hazırladığımız broşürlerle ilgili halkı bilgilendirmeyi amaçlıyoruz” dedi.
Konuşmamız sırasında, “Bu proje yeniden mi başladı”, “Oraya ne yapacaklar” soruları yöneltilirken Ercanlı “İnsanların ilgisi gayet iyi. Mansur Yavaş’ın neden projeden vazgeçmediğini bize soruyorlar” diye konuştu ve şöyle devam etti:
“Yolda şu anda çalışma yok. Biz bu projenin tamamen iptalini istiyoruz. Bu olana kadar da eylemlerimiz devam edecek. Bizim Mansur Yavaş ile şu an bir görüşme talebimiz yok. Bu konuyla ilgili görüşüldü ama yanıt alınmadı.”
10 SORUYA 10 YANIT
Standı ziyaret edenlerin sorularına yanıt veren, en çok “Mansur Yavaş sizinle görüştü mü” sorusuyla muhatap olduklarını belirten ODTÜ’lüler 10 soruya yanıt veren broşür hazırladı. ODTÜ bileşenlerinin hazırladığı broşürlerin içeriği şu şekilde:
‘ODTÜ RANT YOLU PROJESİ NEDİR?: Resmi adı ile “Bilkent-İncek Bulvarı Çevre Yolu Bağlantısı Projesi”, yapımına 2017 yılında dönemin Ankara Büyükşehir Belediye başkanı Melih Gökçek ve ODTÜ kayyum rektörü Verşan Kök arasında imzala nan protokol ardından başlanan bir yol projesidir. Yol Niğde Otobanı’n dan başlayarak İncek Mahallesi üzerinden Bilkent Şehir Hastanesi’ne ulaşan bir plana sahiptir. 11 km’lik yolun 4.5 km’sinin ODTÜ Ormanı içinden geçmesi planlanmaktadır. 2017 yılında yapımına bir doğa kat liamı ile başlanan yol projesi o dönem Ankara ve ODTÜ’den yükselen itiraz sonucu durdurulmuş ve Melih Gökçek’in hemen ardından istifa ettirilmesi ile birleşerek uzunca bir süre gündemden çıkmıştır. O dö nem ODTÜ’nün belli bir bölgesi yol için ağaçsızlandırılmış fakat yolun asfalt dökümü ile tamamlanması başarılamadığı için ODTÜ Ormanının o bölgesi bozkır ekosistemi ile kendini yenileyerek yaşamaya devam etmiştir. Aradan geçen sürenin ardından 2021 yılı Ağustos ayına geldiğimizde ise Mansur Yavaş başkanlığındaki yeni ABB yönetimi projeyi tekrar başlatmak için ihale yapmış, bir ay içinde ihaleyi sonuçlandır miş ve 2022 Temmuz itibariyle de ihaleyi alan firmaların iş makineleri ODTÜ Ormanlarına girmeyi denemiştir. An itibariyle ODTÜ ve Ankara kamuoyunun alanda nöbet tutması, çeşitli eylemler ve kamuoyunu bilgilendirme çalışmaları yapması sonucu projenin iş makineleri ODTÜ Ormanında çalışma yapmayı bırakmıştır. Proje ise ODTÜ dışında kalan 6.5 km’lik kısmı ile yol yapımına devam edilmekte ve henüz projeye dair resmi bir iptal kararı gelmemiştir.
‘BU YOLUN RANT YOLU OLARAK TANIMLANMASININ SEBEBİ NEDİR’?: Bilkent-İncek Bulvarı Çevre Yolu Bağlantısı Projesi’nin “Rant Yolu” olarak tanımlanmasının sebebi bu yolun başlangıcından, geçtiği yerlerden, sonlandığı noktaya kadar her metresinin iktidara ve Melih Gök çek gibi zenginlere rant üreten bir proje olmasından dolayıdır. Bunun örnekleri ise uzun süredir konuşulduğu gibi yolun yapılacağı güzergah ta, ODTÜ Ormanının kıyısında yükselen ve “ODTÜ Ormanı manzaralı” denilerek satılan Gökçek ile ilişkili Park Joven kuleleridir. Bu kulelerde toplamda birkaç bina içerisinde beş yüz daire her biri 10 milyon TL gibi fiyatlara satılmaktadır. Park Joven benzeri başka rezidanslar da yolun İncek Mahallesi kısmında bozkırın ortasında inşaat halindedir ve rantını gerçekleştirmek için yolun yapılmasını beklemektedir. Yolu, Rant Yolu yapan diğer iki önemli nokta ise yolun başlangıç ve bitiş noktalarıdır. Yol, AKP’nin “müşteri garantili” bir otoyol projesi olan Niğde Otoyolu’ndan başlamakta ve ODTÜ’nün üzerinden geçerek yine AKP’nin “hasta garantili” hastane projesi olan Bilkent Şehir hasta nesine bağlanmaktadır. Rant Yolu, Ankara’nın şehir içinde kalan son ormanı olan ODTÜ Ormanını aynı yıllar önce Atatürk Orman Çiftliği’ne (AOÇ) yapılan gibi ranta açacak olan bir projedir.
BU YOLUN YARATACAĞI EKOLOJİK TAHRİBAT NEDİR? YOLDA AĞAÇ OLMAMASI BİR FARK YARATIYOR MU?: ODTÜ arazisi, Ankara’nın şehir merkezinde bütünlüklü olarak sağ kalabilmiş tek ekolojik alandır. Bu alan otsu bitkiler, çalı, ağaç ve ağaççıklar, omurgasızlar, sürüngen ve amfibiler, küçük memeliler, tatlısu canlıları ve kuşlar gibi canlılara yuva olmuş, yüksek biyolojik çeşitliliğe sahip bir bölgedir. Türkiye’de tespit edilen kuş türlerinin yarısından fazlası ODTÜ’de de gözlemlenmiştir. ODTÜ doğasının bu denli zengin olmasının en önemli sebebi bozkırın, ormanın ve gö lün bir arada bulunarak farklı yaşam ortamlarını barındırmasıdır. ODTÜ Ormanı içinden geçmesi hedeflenen Rant Yolu ise bütün bu eko sistemi 4.5 km uzunluğunda ve 100 metre genişliğinde bir asfalt yol ile parçalayacak. ODTÜ Ormanının 96 hektarlık bir bölümünü ODTÜ’den koparacak olan Rant Yolu ayrıca ormana yapılacak olan asfalt serimi ve sonrasında gelecek olan araç trafiği ile ODTÜ’deki canlılığa geri dönüşü olmayan zararlar verecek. Yüksek trafikten kaynaklanan gü rültü ve ışık türleri şehir içinde barınabildikleri tek yer ODTÜ Ormanı olan kuş türlerine kalıcı zararlar verecek ve asfalt yolun çevresindeki ormanda yaptığı zehirli madde birikimi sonucu kilometrelerce ötedeki ağaçlar bile kuruma riskiyle karşı karşıya kalacak. Aynı zamanda şu an bozkır ekosistemine sahip Rant Yolu arazisi üzerinde yaşayan bitki ve hayvanlar üzerlerine yapılacak asfalt serimi sonucu yok olacaklar.
GEÇEN EYLÜL AYINDA MANSUR YAVAŞ İLE ODTÜ BİLEŞENLERİNİN YAPTIĞI GÖRÜŞMEDE NELER DENDİ, NASIL SONUÇLANDI?: Bugüne kadar Rant Yolu projesi hakkında ve projenin zararlarını aktarmak üzere ODTÜ akademisyenleri Mansur Yavaş ile ABB bina sında 3 Eylül 2021 tarihinde, ODTÜ Bileşenleri (hocalar, öğrenciler, mezunlar ve emekçiler) Mansur Yavaş ve ABB heyeti ile ODTÜ Vişne lik Tesisleri’nde 17 Eylül 2021 tarihinde ve ODTÜ Mezunları derneği ise CHP ile 11 Kasım 2021 tarihinde ve 4 Temmuz 2022 tarihinde olmak üzere iki kez olmak üzere konunun muhatapları ile ODTÜ’lüler toplamda dört kez yüz yüze görüşme gerçekleştirdi. Bütün bu görüşmelerde Rant Yolu projesinin açık ve net bilimsel gerçeklik ile nasıl bir ekolojik felakete yol açacağı ve ODTÜ Ormanlarını kalıcı olarak parçalayacağı taraflara açıklandı. Mansur Yavaş ve ABB cephesinden gelen yanıt yolu yapmalarını olanaklı kılan “hukuksal” olanakları sıralamak, yolu yapmak zorunda olduklarını belirtmek ve öğrencilerin “günü gelince yanımızda olacak mısınız?” sorusuna ise “günü gelince bakarız” demek olmuştur. Görüşmelerde bütün gerçeklik defalarca açıklanmasına rağmen proje ciddiye alınmamış ve ODTÜ Bileşenleri konunun eşit bir tarafı olarak görülmeyip geçiştirilmiştir. CHP ile yapılan görüşmelerde ise Kemal Kılıçdaroğlu da Rant Yolunun yapımına karşı olduğunu belirtmiş fakat kendi belediye başkanına projeyi iptal et dememiş ve yola karşı olduğunu kamuoyuna açık şekilde beyan etmemiştir.
BELEDİYENİN İDDİA ETTİĞİ GİBİ PEOJEDE HERHANGİ BİR KAMU YARARI VAR MI?: ABB, bize mahkemenin Rant Yolu Projesi’nde “kamu yararı” gördüğünden bahsetmektedir. Mahkemelerin: güçlülerin çıkarları doğrultusunda kamu yararına aykırı kararlar vermeleri bilinen bir şeydir. Buna karşılık, bu yolun ekolojik yıkım ve ranttan başka bir amaca hizmet etmediği ve kamu yararını ciddi şekilde ihlal ettiği ODTÜ’lüler tarafından nedeniyle nasılıyla açıklanmış bulunmaktadır. Rant Yolu projesine devam edilmesinin gündeme gelmesiyle birlikte “ODTÜ ormanına komşu konumu” üzerinden pazarlanan lüks konut reklamlarının bütün Ankara’yı doldurması, bu yol projesinin kimlerin yararına olduğunu ortaya koymaya yetmektedir. Bu yol, inşaat şirketlerinin yararına, p müşteri garantisi verilen Şehir Hastanesi işletmecilerinin yararınadır. Ayrıca ABB’nin de tekrar tekrar vurguladığı 3,2 Milyar Euro’ya mal olan Niğde Otoyolunun araç garantisi de bulunu yor. Bilkent’ten Niğde otoyoluna bağlanacak olan bu yol projesi aynı zamanda garantinin yetmediği yerde halkın cebinden ödeyeceği bir yola da hizmet ediyor.
ABB BU YOLU YAPMAK ZORUNDA MI?: ABB, idare hukuku gereğince Rant Yolu’nu derhal yapmak zorunda olduklarını ileri sürmektedir. Ancak, yine aynı ABB “mahkeme kararıyla planları yürürlükte tutulmasına rağmen” tünel yol projesinin İptali için çeşitli girişimlerde bulunduklarını söyleyerek, daha bir önceki cümlesinde söyledikleri ile açık bir çelişkiye düşmektedir.
İŞ MAKİNELERİ ODTÜ ORMANINA GİRMEDİ Mİ?: ABB, açıklamasında “Çalışma yapılan bölge ODTÜ arazisi değildir” iddiasında bulunuyor. Ancak, çalışmanın yapıldığı yerin ODTÜ arazisi olduğu görüntülerden açıkça anlaşılmaktadır. Bunun yanı sıra, alanda yapılan çalışmanın alt temel serme çalışması olması da ABB’nin ya lan söylediğini ortaya koymaktadır. Çünkü alt temel serme çalışmasının yapılabilmesi için kazı çalışmasının bitmiş olması gerekmektedir ve bu çalışmanın tamamlandığı tek yer, toplamı 11 kilometre olan yolun ODTÜ içerisindeki 4.5 kilometrelik kısmıdır. Yolun ODTÜ arazisi dışında kalan 6.5 kilometrelik kısmında bu çalışma gerçekleştirilmiş değildir.
PROJEDE ODTÜ ARAZİSİ YER ALIYOR MU?: ABB’nin açıklamasında “Bu projede ODTÜ arazisi yer almamaktadır” denmektedir. Burda kastedilen proje, sadece kazı çalışması projesidir. ODTÜ ormanı 5 yıl önce Gökçek tarafından zaten kazınmış olduğu için, burası için geriye sadece asfalt dökme işi kalmıştır ve bugün ODTÜ arazisinde bir kazı çalışması yapılması gerekmemektedir. Ancak, bu durum, Rant Yolu Projesi içerisinde ODTÜ arazisinin yer almadığı an lamına gelmemektedir. Yolun ODTÜ arazisi dışında kalan kısmında gerçekleştirilecek bir kazı çalışması da, 4.5 kilometresi ODTÜ ormanından geçmekte olan Rant Yolu’nun yapımının bir aşamasıdır. Durum böyleyken ABB’nin “bu projede ODTÜ arazisi yer almıyor” açıklaması ancak bir manipülasyon çabası olarak değerlendirilebilir.
BU YOL PROJESİ TRAFİĞİ RAHATLATACAK MI?: ABB’nin Rant Yolu projesinin yapılması gerektiğine dair argümanları arasında bu yolun trafiği rahatlatacağı iddiası da var. Yolun trafiği rahatlatmayacağı çünkü halihazırda orada bir trafik yoğunluğunun olmadığı ise biliniyor. Ulaşım plancıları ve akademisyenler tarafın dan orada bir trafik olması halinde dahi Rant Yoluna ihtiyaç olmadığı çünkü Rant Yolunun paralelindeki İhsan Doğramacı Bulvarı’nın zaten düşük trafik yoğunluklu bir bulvar olduğu ve istenirse bu bulvarın genişletilerek Rant Yolu yerine kullanılabileceği ifade edilmişti. Projenin trafik yönüyle ilgili bir başka önemli nokta ise Rant Yolunun Niğde Otobanı’na bağlanması planlandığı için aslında trafiği rahatlatmak bir yana bir otoban trafiğini şehir içine yönlendirecek olması sebebiyle kent planlanması açısından büyük bir sorun teşkil edecek olması.
İŞ MAKİNELERİ ODTÜ’YE YANLIŞLIKLA MI GİRDİ?: ODTÜ Bileşenlerinin 15 Ağustos günü Ankara Büyükşehir Belediyesi önünde yaptıkları basın açıklaması sonrasında ABB Genel Sekreter Yardımcısı Mustafa Kemal Çokakoğlu da basına bir demeç vermiş ve iş makinelerinin ODTÜ arazisine “taş almak için yanlışlıkla ve izinsiz girdiğini” söylemişti. ODTÜ Bileşenlerinin ise 26 Temmuz’da iş makinelerini tespit ettikten sonra arazideki taşeron firma ve belediye yetkilisi ile yaptıkları görüşme bu durumu yalanlıyor. Hem çalışma yapan taşeron firma hem de alanda bulunan ABB yetkilisi ODTÜ’lülere yol çalışması için orada olduklarını söylemişti. ODTÜ Mezunları Derneği’nin ayrıca yaptığı tespit ise orada 26 Temmuz tarihinde keşfedilen iş makinelerinin en az bir haftadır asfalt öncesi alt temel çalışması yaptığı yönündeydi.