Ekonomiden ve siyasetten gelen sinyaller oldukça sıkıntılı bir süreçten geçtiğimizi doğruluyor.
Merkez Bankası, TL’nin değer kaybetme eğilimine karşı döviz işlemlerinin yanı sıra faizleri de arttırmıştı. TL kısa bir toparlanmadan sonra yeniden gerilemeye başladı. Faiz artışının etkisini kaybettiği düşünülürken gelen enflasyon verileri krizin sanılandan daha ağır olduğunu gösterdi.
Üretici fiyatlarındaki enflasyonun, tüketici fiyatlarındaki enflasyonunun iki katına yaklaşması, enflasyonunun artmaya devam edeceğini gösteriyor. Bunun ekonomik yavaşlamayla birleştirince bir stagflasyon alanına girildiğini söyleyebiliriz. Stagflasyonda para ve maliye politikalarının etkilerinin zayıfladığını düşünürsek sıkıntılı zor süreçlerin daha süreceğini rahatça dile getirebiliriz.
Uluslararası koşullar da kriz yönetimine yardımı olacak gibi görünmüyor. Jeopolitik riskler bir yana, TL dolar karşısında değer kaybederken dünya ekonomisinde, dolar üzerinden oluşan petrol, doğalgaz fiyatları artıyor.
Türkiye’nin enerji tedarikinde iki önemli kaynağı Rusya ve İran’dan yerel paralarla ithalat yapması söz konusu olsa bile, fiyatların dünya piyasalarında dolar üzerinde oluşan düzeyden şekillenmesi kaçınılmaz.
TL ile yapılacak dış ticareti karşılamak için para basılırsa, bunun enflasyonist baskısının döviz üzerinde oluşacak etkisini düşünmek gerekiyor.
ABD Merkez Bankası faizleri arttırdı. Bu yıl bir kez daha arttırması bekleniyor. Bu gelişmenin, dolarla borçlanmış yükselen piyasaların dış dengelerinde, Türkiye’nin de borçlanma kapasitesi üzerinde olumsuz etki yapması kaçınılmaz.
AKP hükümeti, on beş yılı borçlanmaya dayanan bir ekonomik büyümeyle (özel sektör borcu 10 kat, hane halkı borcu 83 kat artmıştır) yalnızca erteleyerek değil, aynı zamanda inşaat sektöründeki aşırı büyümeyle bir rantiye ekonomisi üzerinde derinleştirerek geçirdi.
Ekonomideki yapısal bozukluklar nedeniyle içinde bulunduğumuz zor koşullar Kasım ayı itibariyle şiddeti daha da artarak devam edecektir.
ABD’de yakın tarihte yaşanmasını beklediğimiz kaosun bu süreci nasıl etkilediğini hep birlikte göreceğiz.
Aydınlık bir ay dileklerimle.