Etiyopya – Omo Vadisi

Sabah kahvaltıdan sonra araçlarımızla Omo Vadisine doğru, geleneksel yaşamlarını sürdüren kabileleri görmek üzere yola koyuluyoruz. Arba Minch’den 237 km mesafedeki Jinka, Güney Etiyopya tepelerinde bir ticaret ve pazar kasabasıdır. Pek çok yerli etnik grubun merkezidir. Etiyopya’daki 85 etnik grubun 16’sı Omo Vadisinde yaşar. Yol boyu ellerinde sarı su bidonları, sırtlarında ot demetleri taşıyan kadın ve çocukları, Moringa bitkisini, dallarında bal kovanları bulunan ağaçları görüyoruz.

Sığır ve keçi sürüleri yolları kaplıyor, çoğunun başında çoban görmüyoruz, sanki kendi kendilerine yollarını buluyor gibiler. Etiyopya, Afrika’nın bir numaralı bal üreticisi, ancak bal ihracatı pek yokmuş. Balın %90’ını içki yapımında kullanıyorlar. Arba Minch’ten 84 km mesafedeki Konso’da kısa bir süre araçlardan inerek fotoğraf çekiyor ve birkaç gün sonra konaklayacağımız Kanto Lodge’da kahve molası veriyoruz. Konso’dan 110 km mesafedeki Key Afer’e iki saatte ulaşıyoruz. Key Afer, kırmızı toprak anlamına geliyor. Bu bölgede yol kenarında dizlerini açıp kapayarak dans eden çocuklar bize hoş geldiniz diyor. Pazar yerinin ön tarafındaki Nassa Hotelin bahçesinde mola veriyoruz. Key Afer pazarı, perşembe günleri kuruluyor. Pazar yerinde üç etnik grubu görmek mümkün; daha modern giysili olan Ari kabilesi, saçları Hamar’lara benzeyen Banna’lar ve alınlarında çizgisel dövme bulunan Tsemay’lar. Banna’ların saçları yuvarlak, Hamar’ların ise ense kısmı biraz daha uzun. Ariler ve Hamarlar en kalabalık kabileler.

Banna kabilesi, Omo’da 32 köyde yaşayan 45.000 nüfusa sahip. Bitta adı verilen geleneksel şefleri vardır. Kadınlar, saçlarına kırmızı kil ve hayvan yağından oluşan asili adlı bir boya uyguladıkları için kızıl saçlı görünüyorlar. Omuzdaki deniz kabuklu halka şeklinde aksesuar kadının evli olduğunu, başındaki tek tüy yeni doğum yapmış olduğunu gösteriyor. Henüz evlenmemiş erkekler boyunlarında süslü kolyeler takar. Ellerinde küçük eyer gibi bir ahşap taşırlar, oturmak için veya yatarken boyunlarının altına yastık gibi kullanırlar. Hamar’larda olduğu gibi genç erkekler için erkekliğe adım atma ve evlenmek için sığır atlama töreni vardır.

Tsemaylar, 16 köyde yaşayan 20.000 nüfusa sahiptir. Dassanech ve Arborelerin dahil olduğu ailedendir, 7 klana ayrılır. Aynı jenerasyondan olan klan üyeleri kendilerini kardeş kabul ettikleri için evlenmezler. Konso-Jinka yolu üzerindeki Woito kasabası yönetim ve ticaret merkezleridir. Arıcılık ve bal şarabı yaparlar. Tsemaylara özgü bir gelenek, iki cenaze töreni yapmalarıdır. İlk defin, kişi öldükten hemen sonra yapılır. Gilo adı verilen ikinci törende, kemikler kazılarak çıkarılır, başka bir yere tekrar gömülür. Pek çok davetlinin katıldığı bu törende birçok hayvanı kesebilmek için aile üyelerinin bazen 10 yıl kadar tasarruf etmesi gerekir.

Pazar yerindeki etnik gruplar fotoğraf çekilmesine tepki gösterebiliyorlar, fotoğraf karesinde kaç kişi varsa hepsine ödeme yapmak gerekiyor, her kişiye 10 Bırr ve üzeri miktarlar veriliyor. Birine şeker, bisküvi veya başka bir hediye verdiğimizde, çok sayıda çocuk bir anda çevremizi sarıyor, karamela, yiyecek veya Bırr istiyorlar.

Key Afer pazarını dolaştıktan sonra, 42 km mesafedeki Jinka’ya doğru araçla yola çıktığımızda ana yol kenarında direkler üzerinde yürüyen, yüzleri ve vücutları beyaz boyalı Banna kabilesi çocuklarını görüyor ve araçlarımızdan inip fotoğraf çekiyoruz.

Bir saat sonra geldiğimiz Jinka’da, önce Güney Omo Müzesine gidiyoruz. Bu küçük müzede, yerel kabileler ile ilgili bilgiler, fotoğraflar, giysiler, kaplar, silahlar ve diğer malzemelerin sergilendiği salonu dolaştıktan sonra, Hamar kabilesinin evliliğe hazırlanma töreniyle ilgili bir video izliyoruz. Henüz, bu etkileyici töreni canlı olarak izleyeceğimizi bilmiyoruz.

Müze ziyaretinden sonra akşam yemeği ve konaklama için Eco Lodge’a geliyoruz. 1500 metre rakımda yer alan ve havalimanı bulunan Jinka’nın nüfusu 32.000 civarında.

Sabah kahvaltıdan sonra, Mago Milli Parkında yaşayan Mursi kabilesini ziyaret etmek için yola koyuluyoruz.

Bunları da sevebilirsiniz