Çarşamba günü Gonca Hanımla birlikte Ankara Kalesinde bir gün geçirdik. Önce Galezi Z’ye uğradık. Bu eski Ankara Evi 2 büyük kat ve geniş bir çatı katından meydana gelmekteydi. Çok iyi karşılandık, uzamış bir kahvaltı sofrasına davet edildik ama toktuk. İnce belli bardaklardan defalarca çay yudumladık. Burası Ankara Kalesi Çalışmaları Meclisinin doğum yeri. Kale içi ve çevresinin korunması, eski ev ve sokakların onarılması ve gezilmesi arzu edilecek bir yer olması için gerek kale içindeki çeşitli ressamlar, resim atölyesi ve galeri sahipleri; hediyelik eşya satan esnaflar, Soroptimist, Sevda-Cenap And Vakfı gibi dernekler; gerekse Ankara BB ve Altındağ belediyesi ile Kültür Bakanlığı el birliği ile çaba sarf etmektedirler. Kale Mahallesi muhtarlığına bağlı bu yerleşim yerinde yerlisi az, çoğunluğu Sivas, Erzurum, Malatya ve çevre illerden iş bulmak için taşınan çok çocuklu bir ahaliye sahiptir. Erkekler çalışmak için mahalle dışına çıkarken kadınları gelen turistlere evlerinin önüne açtıkları sergilerden kendi yaptıkları tığ işi çantaları ve mavi boncukları takıları satar. Soroptimistlerin bünyesinde kadınlara ve kız-erkek çocuklarına ev ödevlerinde yardım edilir. Ben de orada 2011 yılında 10 çocuğa gönüllü olarak mandolin dersi verdim. Okuma yazma ve Türkçe bilmeyenler yakınlardaki halk eğitim merkezlerine gider. ODTÜ Arkeometri Bölümündeki araştırma dersi öğrenciler ise Kalede “Komşuluk İlişkileri”, “Yöresel ev yemekler”, “Antikacı Dükkanları” ve “Pilavoğlu Hanı” konulu dönem ödevleri hazırlamışlardır.
MÜZELER
Kalenin surlarının içinde ve hemen dışında yer almış müzelerin başında eski bir bedesten olan Anadolu Medeniyetleri Müzesi gelir. Hem Türkiye’nin hem Ankara nüfusunun insan evrimi tarihine örnek olan 10 milyon yıl önceki Ankara Maymunu/Pithecus(1) olarak da bilinen dişi insansının kafatasından Kral Midas’ın kafatasına; 2012’de Unesco Dünya kültür mirası listesine giren Çatalhöyük evlerinin içinde bulunan sıva üzerine yapılmış av sahneleri, kuşbakışı yerleşim yeri ve arkasında faal Hasandağ volkanı ve Türkiyedeki leoparların resimlerinden; doğum yapan bereket tanrıçası Kibeleye; Türkçe’nin öncülü Eti/Hat(t)ilerin ibriklerine (MÖ 3000) ve Ankara’nın Sıhhıye’deki dev güneş ve kutsal geyik ve boğa simgesinin Alacahöyükte Kral mezarından çıkartılan küçük aslına kadar çoğu eserleri barındırır (2,3). Türkiye’nin Roma döneminde yaşayan yerli halkına ait eserler bulunan Erimtan Arkeoloji Müzesi, Vehbi Koç’un kalede açtığı dükkanın örneği bulunan Koç Müzesi, Altındağ Belediyesine yakın Satranç Müzesi, Kale içinde Taşbebek Müzesi, Kalenin dış surlarında Roma Tiyatrosu, biraz ilerde İmparator Ogüst’ün (August) vasiyeti yazılı olan mabedi ve ortak duvarında eski bir tapınak üzerine inşa edilmiş Hacı Bayram Veli Camii, Çankırı Cad. üzerinde MS 300’de yapılan İmp. Caracalla’nın hamamları (4) derken beri yanda Tarihi Şengül Hamamönü ve Hamamarkası’ndaki onarılmış yerleşimler ve Ulucanlar Cezaevi Müzesi vardır (5). Opera Binasının karşısında Ankara Resim Heykel ve Etnoğrafya Müzesi, Gar’a giden yolda Ankara Kurtuluş Savaşı Müzesi ve Cumhuriyet Müzeleri bulunur (6,7). Ankara’nın kazası Polatlı’da bulunan ve Büyük İskender’in kılıcı ile çözdüğü Kördüğüm’ün ve kafatası bulunan Kral Midas’ın gömülü olduğu bulunduğu Gordion ise Ankara Kalesine en yakın Unesco tescilli Dünya Kültür mirasıdır (2012). Ankara Kalesi kutsal ve maddi, manevi mirasımızdır: Gezelim, tanıyalım ve koruyalım.
KAYNAKÇA
-
Alpagut, Berna; Andrews, Peter; Fortelius, Mikael; Kappelman, John; Temizsoy, Ilhan; Çelebi, Hürkan; Lindsay, William (Temmuz 1996). “A new specimen of Ankarapithecus meteai from the Sinap Formation of central Anatolia”. Nature (İngilizce). 382 (6589): 349-351. doi:10.1038/382349a0. ISSN 1476-4687. Ve https://tr.wikipedia.org/wiki/Ankarapithecus_meteai (Erişim Kasım 2021)
-
Anadolu Medeniyetleri Müzesi Sanal Gezisi 2021, https://sanalmuze.gov.tr/muzeler/ankara-anadolu-medeniyetleri-muzesi/
-
Begümşen Ergenekon, 01.11.21 http://dagarcikturkiye.com/2021/11/01/hata-hatti-eti-gunesi/
-
Doç. Muna Sılav, 2019, Kentsel Arkeolojik Miras ve Erişebilirlilik: Ankara Roma Hamamı Açık Hava Müzesi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/737543
-
Şengül Hamamı, 1450 civarı, Yaptıran Anadolu Beylerbeyi İshak Paşa.
-
Ankara Kurtuluş Savaşı Müzesi 2021 https://sanalmuze.gov.tr/muzeler/ankara-cumhuriyet-muzesi/
-
Ank Cumhuriyet Müzesi https://sanalmuze.gov.tr/muzeler/ankara-cumhuriyet-muzesi/