Üç Renk: Mavi Filminin Göstergebilimsel İncelemesi

Julie, ünlü besteci olan eşini ve kızını bir trafik kazasında kaybeder. Başlangıçta intiharı düşünür; ama yapamaz hastaneden çıktığında ilk işi geçmişe dair ne varsa kurtulmak olur. Elinde ne varsa satar. Acısıyla yüzleşmemek için geçmişini reddeder. Eşinin Avrupa’nın birleşmesi şerefine hazırlamaya çalıştığı ve yarım kalan konçertoyu yok eder. Özgür bir kadın olarak yeni bir eve taşınır. Kızına ait mavi bir lamba dışında eskiden birşey götürmez yanında. Julie kendisine ilgisinin olduğunu bildiği, kocasının çalışma arkadaşı olan Oliver ile birlikte olmuş ancak geçmişten kurtulamayacağını anlayarak ondan uzaklaşır.

Julie’nin istediği maddi ve manevi  bağlardan arınmış bireysel özgürlüktür kalabalık bir yerden daire alır kendisini insanlardan kendini soyutlamakla onlarla iç içe olmak arasında sıkışıp kalmıştır. Kocasının yarım kalan konçertosunun bir kopyası çıkartılmıştır ve Oliver ile tamamlamak vazifesini üstüne almıştır. Geçmiş bundan ibaret değil, birde eşinin sevgilisi vardır; bununla da yüzleşir. İlerleyen süreçte kocasının yarım kalan çalışması üzerine yoğunlaşır. Oliver’le birlikte konçertoyu tamamlar, aynı zamanda kendi yasını da. Filmin sonunda Julie ile Oliver’in akvaryumda sevişirlerken tamamlanan müzik çalmaktadır ve aşkın gelişiyle mavi sahneden çekilir. Filmin sonunda Julie’nin gözbebeğinden sadece Oliver görünür. Film boyunca ağlayamayan Julie artık ağlamaktadır. Ancak acıdan değil mutluluktan ağlıyordur.

Filmdeki ana öğe mavi renk ile anlatılan bireysel özgürlüktür. Fransız ithalinin değerlerinden biri olan özgürlük kavramına günlük hayattaki insanların bakış açısından yaklaşılmaktadır.

Bireysel özgürlüğün insan doğasına ne  kadar uygun olduğu sorgulanmaktadır. Filmdeki yan öğe ise müziktir. Müziğin evrenselliği ve insanları birleştiren bir yapıya sahip olduğu gösterilmek istenmektedir. Filmin  başrolündeki figür olan Julie, kızını ve kocasını trafik kazasında kaybetmiş ve aynı  zamanda onu  hayata bağlayan bütün bağları da yok olmuş bir kadındır. Julie için hayattaki hiçbir şey önemli değildir. Çevresindeki her şeye duyarsızlaşma çabasıyla  dünyaya sırt çevirmiş, geçmiş ve onun acılarından kaçarak  yönünü bireysel özgürlüğüne dönmüştür.  Hayatında hiçbir şeye bağlanmak ve sorumluluk almak istemeyen Julie, Oliver’in aşkına bile kayıtsız kalmaktadır.  Flütle kocasının bestesini çalan adam, Oliver’in bestelere tekrardan sahip olması, filmin sonlarına doğru ortaya çıkan metres ile geçmişten daha fazla kaçamaz ve yüzleşir. Sonsuz bir özgürlük peşinde olan Julie filmin sonunda bir şeylere tutunmadan yaşanamayacağını ve sonsuz bir özgülüğün, sonsuz bir sadakatin  de  olmadığını gören Julie,  bireysel özgürlüğünün sınırlarını çizen  Oliver’in  aşkına karşılık verir.  Julie  insanın kendisini hayattan tümüyle izole  ederek yaşayamayacağını anlar, kocasının  Avrupa’nın birleşmesi adına yaptığı ve  yarım kalan senfonisini  tamamlar ancak bu etrafındaki insanlar ile birlikte tamamlanmışlığının senfonisidir. Filmin başından beri parça parça çalan senfonide kendi parçalanmışlığını  birleştirmiştir.  Filmin sonunda  Julie hayata bireysel özgürlükle değil evrensel olan  iki şeyle,  müzik ve aşk  ile bağlanır.    Julie geçmişin esaretinden özgür kalmıştır ancak, aşkla bireysel özgürlüğü sınırlanmış, müzik ile evrenselleşmiştir. Müziğin evrenselliği ve Oliver’in aşkı ile hayata tekrar bağlanır, onunla bütünleşir. Film boyunca gördüğümüz mavi yani bireysel özgürlük,  müziğin bütün olarak çalması ile sahneden çekilir.

Filmin genelinde mavi ve tonları ile müzik hakimdir. Bu durum başroldeki kişinin ruh halini ve filmin konusunu eksiksiz bir şekilde anlatmaktadır.

Gösterge Çözümlemesi

Gösterge:

Renk – Notalar – Doğa – Duygu – İnsan  –  Araç – Nesne – Su

Gösteren:

Mavi- Müzik – Tek Başına Duran Ağaç – Aşk – Kadın – Araba Kazası – Mavi Taşlı Lamba – Mavi Havuz

Gösterilen:

Bireysel özgürlük, sonsuzluk

Evrensellik, Bütünlük, insanlığı birleştiren

Aile ve hayat

Hayata bağlanmak, mutluluk, birliktelik ve özgülüğün sınırlayıcısı

Hayatta yalnız kalmak, bağlanmaktan, sorumluluklardan ve acılardan kaçmak

Hayattaki bütün düzenin bozulması

Geçmişe duyulan özlem ve bağlılık

Bütün acılardan arınmak ve yeniden doğmak

Bu filmde kullanılan göstergeleri sekiz grupta toplayabiliriz. Renk göstergesi olarak özgürlük ve sonsuzluğu simgeleyen mavi renk seçilmiştir. Gösterge renk, gösteren Fransız Bayrağı’ndaki mavi renktir. Gösterilen Fransız İhtilali’nin değerlerinden biri olan bireysel özgürlük kavramı ve bunun günlük hayatta nasıl bir karşılık bulduğudur. Bunu filmde  ailesini trafik kazasında kaybeden ve hayatta hiçbir sorumluluğu kalmayan Julie’nin, özgürlük kavramının koşulu olan hiçbir şeye bağlanmadan bireysel özgürlüğünün peşine her düştüğünde yüzüne, etrafına yayılan mavi renk yayılır. Burada mavi renk ile bireysel özgürlük kavramını ve insanın günlük yaşamda bu kavramı nasıl yaşandığı gösterilmektedir. İkinci gösterge  nota, gösteren müziktir.  Gösterilen  müziğin evrenselliği, bütünlük, insanlığı birleştiren yapısıdır. Filmin sonunda Julie’nin senfoniyi tamamlaması ve müziğin bütünlüğe ulaşıp  tam olarak çalması ile burada Julie’nin parçalanmış ruhunun da bütünleştiği vurgulanmıştır.  Müziğin tamamlanıp çalması ile Julie ve Oliver’ın sevişirken gösterilmesi diğer insanların tek gösterilmesi ile de müziğin insanlığı birleştiriciliği vurgulanmaktadır. Sokak sanatçısının, Julie’nin ünlü bir besteci olan kocasının Avrupa’nın birleşmesini adına yaptığı ve yarım kalan senfonisini çalması ile ünlü bir bestecide bir sokak sanatçısı da aynı müziği hissedebilir anlatımı ile müziğin evrensel oluşu vurgulanmıştır.  Filmde Julie’nin eliyle tek tek dokunduğu notalar ve üzerine ekledikleriyle filmin sonunda birleşerek çalmaya başlar.

Buradaki tek tek gösterilen notaların tek başına bir anlam ifade etmeyip, birleşip müziği oluşturdukları  zaman bir anlam ifade ettiği  gösterilerek bireysel özgürlük peşindeki insanın her şeyden ve herkesten soyutlanmış yalnız yaşamının tek başına bir anlamı olamayacağı insanın yaşamını anlamlı kılan şeyin diğer insanlarla olan birlikteliğinde olduğu vurgulanmıştır.  Filmin sonunda, Julie hayata bireysel özgürlükle değil evrensel olan iki şeyle müzik ve aşk ile bağlanır.

Üçüncü gösterge olarak doğa, gösteren ailenin araba ile çarptığı  yol kenarındaki ağaçtır ve bu ağacın etrafında başka bir ağaç yoktur. Burada gösterilen  aile, hayat  ve yalnızlıktır.  Julie ailesini kaybetmiş ve bu hayatta yalnız kalmıştır.

Dördüncü gösterge olarak  duygu, gösteren başroldeki kadın karakterin ve adamın aşkıdır.

Julie hayata bu aşk ile tekrar tutunmuş ve mutluktan ağlamıştır ve bu aşk ile mavi yok olmuştur filmde.  Gösterilen insanı yaşama bağlayan ve insan hayatında olmazsa olmazın aşk olduğu, bireysel özgürlüğün sınırlandıran aşkın insan doğasında bireysel özgürlük duygusundan daha baskın bir duygu olduğu vurgulanmıştır. Dolayısıyla  insan tek başına mutlu olmaz ancak başka insanlarla duygu birlikteliğinde mutlu olabilir anlamı vurgulanmıştır.

Beşinci gösterge insan, gösteren kadın, Julie ailesini kaybetmiş ve hayata karşı duyarsızlaşmış adeta hissizleşmiş gibidir. Hayatta yalnız kalan Julie geçmiş ve geçmişin bütün anılarından, acılarından kaçmakta ve hayatında artık hiç bir şeye bağlanmak, sorumluluk almak istemez, bireysel özgürlüğünü sonuna kadar yaşamak ister ancak geçmişin acıları peşini bırakmaz. Önce geçmişiyle yüzleşir ve en sonunda da âşık olur. Gösterilen, insan doğası gereği bir şeylere tutunmadan yaşanamaz, insan doğası için sonsuz bir özgülük, sonsuz bir sadakat yoktur.  İnsan yapısı gereği  aşk gibi duygularla hayata bağlanır dolayısı ile insan doğasında sonsuz bireysel özgürlük kavramı hayalden öteye gidemez mesajı verilmektedir. Altıncı gösterge araç; gösteren araba kazası, gösterilen hayattaki bütün düzenin bozulmasıdır. Julie’nin bu kaza ile hayatı darmadağın olmuştur.

Yedinci gösterge nesne, gösteren mavi taşlı lambadır.  Bu lamba Julie’nin kızına ait lambadır.

Geçmişi unutmak ve kaçmak ve hiçbir şeye bağlanmak istemeyen Julie yeni evine hayatına geçmişten tek hatıra olarak bu lambayı getirmiştir. Gösterilen geçmişe duyulan özlem ve bağlılık vurgulamıştır. Ayrıca filmde insanın geçmişini unutamayacağı da anlatılmıştır.

Sekizinci gösterge su, gösteren başroldeki figürün her akşam yüzdüğü mavi havuzdur. Julie yeni yaşamında bireysel özgürlük peşinde savaş vermekte ve geçmişin acılarından kurtulamamaktadır. Her akşam yeni evindeki mavi havuzda yüzer ancak geçmişin sesini burada da duyar ve suyun içinde cenin şeklinde durur bir süre. Gösterilen bütün acılarından arınmak ve yeniden doğma duygusudur.

.

Bunları da sevebilirsiniz

Bir cevap yazın