Tarih: 26 Nisan 1986
Yer: Ukrayna, Çernobil
Saat: 01.23
Dünyanın en büyük nükleer kazalarından biri. Hatta en büyüğü. 4 numaralı reaktörde yapılan deney sonucu 3 dakika arayla iki patlama gerçekleşti. Ortaya çıkan radyasyon Nagazaki ve Hiroşima’ya atılan atom bombalarından 200 kat daha fazlaydı.Patlamayla birlikte 31 kişi hayatını kaybetti. Ne yazık ki felaketin etkileri bununla sınırlı kalmayacaktı.Patlama bütün Avrupa’yı etkiledi.Ukrayna’dan İngiltere’nin Galler Bölgesi’ne kadar olan alanda radyoaktif maddenin etkileri görüldü. Avrupa da en çok etkilenen yer Bulgaristan oldu. Patlamanın olduğu ilk zamanlar Rusya bunu duyurmak istemese de diğer ülkelerden yardım istemek zorunda kaldı. Birleşmiş Milletler tarafından yayınlanan rapora göre Çernobil bölgesinde yaklaşık 7000 çocuk tiroid, akciğer ve göz kanserine ve kalp hastalıklarına yakalandı.Yapılan araştırmalara göre radyoaktif kirliliğe maruz kalan yerlerde test edilen sütlerin yüzde 93 ünde kabul edilebilir düzeyden çok daha fazla kimyasal sezyum olduğu ortaya çıktı.
Türkiye de nükleer sızıntıdan etkilenen ülkeler arasında. Ağır düzeyde radyoaktif sezyum-137 kirlenmesine uğrayan alan 150 bin kilometre kareye yakın.
Ukrayna hükümeti geçtiğimiz nükleer santral faciası izlerinin tamamen ortadan kalkmasının 2065 yılına dek süreceğini belirtti.
Nükleer felaketler Çernobil’le sınırlı kalmıyor. Japonya,İngiltere,ABD,Fransa,Arjantin Brezilya’da da nükleer sızıntılar sayesinde felaketlerin yaşandığı bölgelerde radyasyonun etkileri uzun yıllar etkisini sürdürdü.
*****
Elektrik hayatımızın vazgeçilmez parçalarından.Dünya nüfusu arttıkça elektrik enerjisine duyulan ihtiyaç da doğru orantılı artıyor. Artan nüfusun elektrik ihtiyacını karşılayabilmek için uzun yıllardan beri santraller yapılıyor.Farklı enerji türlerini elektrik enerjisine çeviren bu tesisler kullanılan ana maddeye göre çeşitlere ayrılıyor.
Bunlar nükleer, termik, hidrolik, jeotermal, güneş, rüzgar ve kombine santrallerdir. Gelişmiş ülkelerden pek çoğunun kullandığı bir kısmının da kullanmaktan vazgeçmeye başladığı çok tartışmalı bir konu nükleer enerji…
Bizde ise durum farklı. Japonya, Almanya, İsviçre gibi ülkeler nükleer santrallerin kurulumunu askıya alırken ülkemizde hayata geçirilmesi için çaba sarf ediliyor
Nükleer enerji santrallerinin ana maddesi uranyumdur.Nükleer santrallerde uranyum parçalanır, atomun parçalanmasıyla fisyon tepkimesine girer bu tepkime ile oluşan yüksek miktardaki enerji su buharını üst düzey sıcaklıklara kadar ısıtır.Oluşan buhar elektrik jenaratörü türbinlerine iletilir.İletilen buhar da türbin şaftını çevirerek elektrik üretimini sağlar.
Nükleer santrallerin olumlu yönleri
Güvenilirlik bakımından termik santraller de en az nükleer santraller kadar tehlikeli olabilir.Termik santrallerin atıkları da doğaya zarar vermektedir.Kontrolleri iyi yapılmayan her santral tehlike içermektedir.Güneş ve rüzgar enerjisinden faydalanmak, hava koşullarına bağlı olduğundan kesintisiz enerji üretimi sağlanamamaktadır.Ancak nükleer enerjiden kesintisiz olarak faydalanılabilir.Nükleer enerji santrali kurmak yüksek maliyet gerektirse de kullanılan yakıt çok düşük maliyet gerektirir.Üretilen enerji ise çok fazladır.Yani nükleer santrallerde az yakıtla çok enerji üretilmektedir.
Olumsuz yönleri
Nükleer santrallerin ana maddesi olan uranyumun çıkartılması ve zenginleştirilmesi için yapılan rafine işlemleri büyük miktarda radyoaktif kirlenmeye neden olmaktadır. Santrallerin denetiminin çok iyi yapılması kontrollerinin ihmal edilmemesi önemli bir noktadır. Reaktörlerin kurulması bakımı denetimi yüksek maliyet gerektirir.Düzgün çalışmayan santraller çevre ve insan sağlığı için büyük sorunlar oluşturmaktadır.Ortaya çıkan radyoaktif atıkların çok özenli bir şekilde taşınması doğaya zarar vermeyecek şekilde uzun yıllar gözetim altında tutulması gerekmektedir.Nükleer santrallerin ana maddesi olan uranyum doğada sınırsız değildir.Düzenli olarak kullanıldığı varsayılırsa bu kaynaktan 70-80 yıl faydalanılabilir.Nükleer reaksiyonlar sırasında kaza riski çok yüksektir.Açığa çok fazla enerji çıkar, denetimi iyi yapılmaması ya da ihmalkar davranışlar kullanılan radyoaktif yakıt nedeniyle insan ve çevre sağlığı açısından telafisi çok uzun yıllar süren felaketlere neden olabilir.
Bilgi olmadan ya da kulaktan dolma bilgilerle görüş sahibi olmak ulusça yaptığımız en büyük hatalardan biri. Desteklediğimiz parti ne diyorsa doğrudur ya da karşıtı olduğumuz parti ne diyorsa yanlıştır koşullanması var.Mevcut hükümet nükleer santral kurmak için çok fazla girişimde bulunuyor.Bilgi sahibi olduktan sonra fikir sahibi olanları konunun dışında tutarsak partinin destekçileri körü körüne destekleyebiliyorken muhalifler ise tam olarak nedir ne değildir bilmeden karşı çıkabiliyor.Önemli olan neye neden karşı çıktığımızı, neyi neden desteklediğimizi bilmek.Teknolojik ve ekonomik gelişmelerin takipçisi olmak ilerleyen ve ilerleme yarışından geride kalmamak için ülkemizin de elbette bazı atılımlar yapması gerekiyor.Ancak kabul etmemiz gereken bir gerçek var.O da ihmalkarlığımız.Yolların çökebildiği, sahil yollarının doğru düzgün yapılmadığı,şehirleşmenin gelişigüzel yapıldığı, doğanın katledilerek otellerin yapıldığı ülkemizde nükleer santral kurmak doğru mudur? Bu riski göze almaya değer mi?Çoğu ülke bu enerjiden yararlanıyor biz geri mi kalalım diye düşünenler var, onlara bazı ülkelerin de bundan vazgeçmeye başladığı ve diğer enerji kaynaklarına yönelmeye başladığını hatırlatmakta fayda var. Özenle yapılır ve denetlenirse termik santralden bile daha az tehlikeli olabilen nükleer santraller ülkemizde özenle yapılabilir ve denetlenebilir mi?
Siz güvenebiliyor musunuz?
Kaynaklar
https://www.euronuclear.org/info/encyclopedia/n/nuclear-power-plant-world-wide.htm
http://www.intekno.net/586-nukleer-enerjinin-olumlu-olumsuz-etkileri.html
http://www.tarihiolaylar.com/tarihi-olaylar/cernobil-faciasi-64
http://www.radikal.com.tr/cevre/hangi-ulkeler-nukleer-enerjiden-vazgecti-1051528/
http://www.bilgiustam.com/nukleer-santraller-nasil-calisir-problemleri-nelerdir/
https://m.bianet.org/bianet/ekoloji/174213-cernobil-nedir-30-yildir-suren-etkileri-nelerdir
https://www.enerji.gen.tr/enerji-santralleri.html
https://tr.sputniknews.com/analiz/201604261022390983-cernobil-nukleer-santrali-felaket/