Yaygın görüşe göre, Ortaçağ Avrupa’sında bilim ve matematik karanlık bir devir geçirmiş, eski düşünce yapısı ve Rönesans’ın getirileri arasında sıkışıp kalmıştır. Bilim insanlarının büyük çoğunluğu rahiplerden oluşuyor, sorguladıkları şeyler ise kilise öğretilerine dayanıyordu. Bu nedenle, aynı dönemde Çin, Hint ve İslam matematikçileri dikkate değer çalışmalar yaparken, Avrupa bilim açısından bir hayli geri kalmıştır. Skolastik bilim insanları felsefe, edebiyat gibi alanlarda çalışmalar yapıyor, metafizik ve teoloji ile ilgileniyorlardı.
4. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar olan süre boyunca Avrupalıların aritmetik, geometri ve astronomi bilgisi Roman senatör Boethius’un çevirileri ve Euclid gibi ünlü Antik Yunan matematikçilerin çalışmalarıyla kısıtlıydı. Ticaret ve hesaplamalar hala daha abaküs ile yapılıyordu. 12. yüzyıl itibariyle başta İtalya olmak üzere Avrupa, doğu ile ticaret yapmaya başladı, böylelikle doğunun bilgi birikimi yavaş yavaş batıya yayıldı. El-Harezmi’nin, Euclid’in önemli eserleri Latince’ye çevrildi. Bunun sayesinde matematik ve cebir, akademik dünyaya kısılıp kalmaktan kurtuldu ve gündelik yaşama girmiş oldu.
15. yüzyılın başlarında matbaanın gelmesinin de büyük bir etkisi oldu. İş adamlarına ticari ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri adına, hesaplama yöntemlerini öğretmek amacıyla birçok aritmetik kitabı basıldı. Matematik bu sayede ise eğitimde önemli bir yer tutmaya başlamış oldu.
Fibonacci
Avrupa’nın ilk büyük ortaçağ matematikçisi Fibonacci olarak bilinen İtalyan matematikçi Leonardo of Pisa’dır. Genelde Fibonacci Dizisi ile bilinse de, kendisinin Avrupa matematiğine en önemli katkısı Avrupa’da 13. yüzyılın başlarında, Hint-Arap rakamlarının kullanılmasını sağlamasıdır. Bu gelişme, Roman rakamlarının modasının geçmesine ve Avrupa’da matematiğin gelişmesine ön ayak olmuştur.
Fibonacci Dizisi
Nicole Oresme
Hakettiği değeri görememiş, fakat önemli matematiksel gelişmelere imza atan Fransız matematikçi Nicole Oresme, Descartes’in yaygınlaştırmasından asırlar önce dik koordinat sistemini ve ilk zaman-hız-uzaklık grafiklerini kullanmıştır. Bunların yanı sıra müzikbilimle ilgilenmiş, sonsuz diziler üzerinde çalışmış ve hatta harmonik dizilerin ıraksak sonsuz diziler olduğunu ispatlamıştır. Oresme’nin üzerinde çalıştığı bu konular günümüzde dahi sıklıkla kullanılmaktadır.
Regiomontatus
15. yüzyılın en önemli matematikçilerinden olan Alman bilim insanı Regiomontatus’un matematiğe en önemli katkısı trigonometri alanında olmuştur. Regiomontatus trigonometrinin astronomiden ayrı bir alan olması konusunda çalışmalar yapmıştır. ‘De Triandulis’ adı verdiği kitabında lise ve üniversitede dersini verdiği temel trigonometriyi kaleme almıştır. Ayrıca bu kitap trigonometri alanında ilk basılı kitap olma özelliğine sahiptir.
Günümüzde, özellikle batı dünyasında din ve bilimin arası açık olduğu için, “keşiş matematikçi” kavramı bizlere biraz alışılmış dışı görünebilir. Fakat ortaçağ Avrupası’nda din ve bilim ayrı düşünülemezdi. Böyle olmasının, Avrupa’nın ortaçağda matematik ve bilim alanında diğer ülkelerden geri kalmasına yol açtığı açıkça görülmekte. Bu nedenle, tarihin tekerrür etmemesi için bu iki kavramın birbirinden bağımsız ilerlemesi zorunluluktur. Bilim özgür ve bağımsız olmalıdır.
Kaynaklar
