Bilgisayarların günümüzdeki önemini yok saymak mümkün değil, öyle ki senelerdir kullandığımız birçok alet farkında olmasak da birer bilgisayardır. Yani aslında çağımızda neredeyse her insan bilgisayarları farkında olmadan kullanmakta. Kullandığımız ev aletlerinden, arabalarımıza günlük yaşamda kullandığımız birçok araçta işlemci ve bellek mevcut. Yanı sıra birçok üst düzey bilimsel çalışma, bilgisayarlar yardımıyla yürütülüyor. Ayrıca yeniçağın eğlence ve hayat düzenleme mekanizmaları olan telefon ve kişisel bilgisayarlar da yaşamımızdan çıkaramayacağımız şeyler haline geldi. Ancak, işlerimizi bu denli kolaylaştıran bilgisayar bir hayli zorlu yollardan geçip bugünkü haline gelmiştir ve halen gelişimini büyük bir hızla devam ettirmektedir. Bu ayki yazıda bilgisayarın ilk gününden bugününe kadar nasıl serüvenler geçirdiği incelenecek.
Bilgisayara duyulan ilk ihtiyaç hesap yapma, bilgiyi düzenleme ve değiştirme işlemlerini kolaylaştırma isteği üzerine oluşmuştur. M.Ö 1000 yılında, hesap işlemleri için kullanılan «Abacus” bilgisayarların temeli olarak kabul edilmiştir.(1)
(2)
«Abacus”ten sonra 1642 yılında «Pascalline” adı verilen ve Blaise Pascal tarafından geliştirilen hesap makinesi tarihte yerini almıştır. Bu makine basit toplama ve çıkarma işlemleri yapabilmektedir. (3) 1671 yılında Alman matematikçi Gottfried Wilhelm Leibniz, Pascal’ın hesap makinesini geliştirerek «Leibniz Çarkı” adı verilen ve toplama çıkarma işlemleri yanısıra çarpma ve bölme işlemleri de yapabilen makineyi tasarlamıştır. (4) 1830 yılında çağdaş bilgisayarın öncüsü olarak görülen «Çözümleyici Makine” Babbage Charles tarafından tasarlanmıştır. Bu aygıtta sayıların saklanabileceği bir bellek birimi ve işlemlerin art arda yapılmasını sağlayan ardışık kontrol sistemi mevuttur.(5)
İlk programlanabilir bilgisayar ise Alman mühendis Konrad Zuse tarafından 1936-1938 yılları arasında tasarlanmıştır. «Z1” adı verilen makina ilk elektro-mekanik binary (iki tabanında) programlanabilir ve ilk işlevsel bilgisayar özelliği taşımaktaydı. (6)
Zaman ilerledikçe bilgisayara olan ihtiyaç ve insanların bilgisayardan beklentisi artıyordu. İkinci dünya savaşı döneminde, Amerika Birleşik Devletlerinin Balistik araştırmalarını daha hızlı yürütmesi amacıyla ENIAC (Electronic Numerical Integrator And Computer) adı verilen makina tasarlanmıştır. ENIAC 1945 yılında yapılmış ve 1946 yılında halka duyurulmuştur. Pennsylvania Üniversitesinden John Mauchly ve ekibi elektron tüpler ve RAM bellekler kullanarak tasarlamışlardır ENIAC’ı. Ve kullanılan bu teknoloji bugünkü bilgisayar mimarisinin temelini oluşturmaktadır. Fakat bugünkü taşınabilir bilgisayarların aksine ENIAC 167 m2 yer kaplıyor ve saatte yaklaşık 180kW enerji harcıyordu. (7)
(8)
1950’lerden 1960’ların başlarına kadar vakum tüpleri çok yaygın bir biçimde kullanıldı. IBM’in ürettiği «IBM 700” serisi de bu vakum tüplerinden oluşuyordu. Fakat vakum tüplerinin çok ağır, çabuk ısınır olması bilgisayar kullanımını zorlaştırıyordu. Ayrıca bu dönemlerde bilgisayar kullanıyor olabilmek için donanımı ve makine dilini(Machine Language) iyi biliyor olmak gerekiyordu. (9) Vakum tüplerine alternatif olarak çıkan transistorlar, daha az enerji harcayıp daha az ısındıkları için bilgisayar kullanımını kolaylaştırmıştır. Transistor teknolojisi ilk olarak «Philco Transac S-200 IBM 1401” makinasında kullanılmıştır. (10) 1960’lı yıllarda ise bütünleşmiş devrelerin kullanılmaya başlanmasıyla bilgisayarı kullanmak, taşımak çok daha kolay bir hal almıştır, çünkü bütünleşmiş devreler bilgisayarın küçülmesinde büyük bir rol oynamıştır. 1965 yılında ilk «Kişisel Bilgisayar” olan «Programma 101” üretilmiştir. Programma 101 ilk masaüstü bilgisayar olarak tarihe geçmiştir. (11)
1976 yılında bir evin garajında üniversite öğrencisi olan Steve Wozniak ve Steve Jobs tarafından tasarlanan «Apple I”, bugünün bilgisayar piyasasının öncülerinden olan Apple markasının ilk ürünü olmuştur. (12)
(13)
1981 yılından itibaren IBM şirketi de kendi kişisel bilgisayarını üretmeye başlamış ve piyasaya çok kısa zamanda hakim olmayı başarmıştır.
1980’lerin ikinci yarısından itibaren internetin yaygın kullanımı, kişisel bilgisayarlara olan talebin hızla artmasına yol açmıştır. «World Wide Web” kavramıyla 1991 yılında tanışan dünya, bilginin sınırsızca denilebilecek bir şekilde paylaşıldığı bir döneme adım atmıştır.(14) Ve bu 22 senelik süreçte bilgisayarın kat ettiği yol belki de bütün tarihi boyunca kat ettiği yol kadar önem taşımaktadır. Çünkü geliştirilen programlar ve donanımlar sayesinde neredeyse hayatın her alanında işlerimizi kolaylaştırma görevini üstlenmektedir artık bilgisayarlar, hatta kolaylaştırmakla kalmayıp kendine muhtaç bırakmıştır.
Geçmişte insan ihtiyaçları bilgisayar teknolojisinin gelişmesine önayak olurken, artık bilgisayarlar insan ihtiyaçlarını belirleyen ve yönlendiren bir hale gelmiştir. Ve dolayısıyla artık bilgisayarların gelişim serüveni insan serüveninden ayrı biçimde ele alınamaz olmuştur.
Kaynaklar
1- http://moodle.midas.baskent.edu.tr/file.php/3/ek_kaynaklar/bilgisayarin_tarihcesi.pdf
2- http://edtechhistory.sidarous.net/aspects/calc-page
3- http://en.wikipedia.org/wiki/Computer
4- http://plus.maths.org/content/why-was-computer-invented-when-it-was
5- http://tr.wikipedia.org/wiki/Charles_Babbage
6- http://www.computerhope.com/issues/ch000984.htm
7- http://inventors.about.com/od/estartinventions/a/Eniac.htm
8- http://mathsci.ucd.ie/~plynch/eniac/
9- http://www-03.ibm.com/ibm/history/exhibits/mainframe/mainframe_FT1.html
10- http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_transistorized_computers
11- http://en.wikipedia.org/wiki/Personal_computer
12- http://news.oneindia.in/2006/09/27/co-founder-tells-his-side-of-apple-story-1159346150.html
13- http://www.engadget.com/2006/04/01/30-years-in-apple-products-the-good-the-bad-and-the-ugly/
