Başarıya Giden Yolda Emin Adımlar ve Nuri Bilge Ceylan

İdealist bir ziraat mühendisi babanın ikinci çocuğu olarak 26 Ocak 1959’da İstanbul’un Bakırköy ilçesinde dünyaya gelir Nuri Bilge Ceylan. Babası, memleketi olan Çanakkale Yenice’ye hizmet etmek istediği için, İstanbul Zirai Araştırma Enstitüsü’nden tayinini ister. Babasından kendisine geçen bu idealistlik geninin bütün hayatı boyunca onu başarıdan başarıya sürükleyeceğini henüz bilmeden, iki yaşında Yenice’ye taşınır kendi tabiriyle NBC.

Nuri Bilge ve ablası Emine için Yenice kırlarında özgür bir çocukluk dönemi demektir bu. Ama bu özgürlük ancak ablası ortaokulu bitirene kadar devam eder. Yenice’de o yıllarda lise bulunmadığı için 1969 yılında tekrar İstanbul’a dönmek zorunda kalırlar. Nuri Bilge Ceylan, ilkokul beşi, ortaokulu ve liseyi Bakırköy’de devlet okullarında okur. 1978 yılında Boğaziçi Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümünde sürdürür öğrenim hayatını.

Lise yıllarında başlayan fotoğraf merakı burada fotoğraf kulübünün de katkısıyla artar. Görsel sanatlara ve klasik müziğe olan ilgisi üniversitenin kütüphanesi ve müzik arşivi sayesinde gelişme gösterir. Üstün Barışta’dan aldığı seçmeli sinema dersleri ve sinema kulübünün özel gösterimleri, daha önce Taksim’deki Sinematek gösterimlerinde filizlenmiş sinema sevgisinin pekişmesini sağlar.

1985 yılında okuldan mezun olan Nuri Bilge, bundan sonrası için ’ne yapmalıyım?’ sorusunun cevabını önce Londra’da, ardından Katmandu’da arar. Uzun süren Batı ve Doğu seyahatlerinin ardından Türkiye’ye döner ve askerlik yapmaya karar vererek kararsızlığın verdiği sıkıntılara bir son verir. Ankara Mamak’ta geçen bir buçuk yıllık askerlik günleri boyunca, hayatının geri kalanını nasıl şekillendireceğini keşfeder. «Madem fotoğraf çekiyorum, film de çekerim” diyen NBC, bu iç ses dinleme sürecinin sonunda, aldığı kararın onu ödülden ödüle sürükleyeceğini bilmeden «sinema” cevabına ulaşır.

1993 yılı sonlarında, bir kısmını Rusya’dan getirdiği, bir kısmını TRT’nin verdiği son kullanma tarihleri çoktan geçmiş filmlerle, kısa filmi Koza’yı çekmeye başlar. Film 1995 Mayıs’ında Cannes’da gösterilir ve Cannes Film Festivali’nde yarışmaya seçilen ilk Türk kısa filmi olur. Koza filminin doksanların ortalarında yeni türk sineması açılımını yapan bir tarzı oluşturan ve ardından gelenleri etkileyen önemli bir stil oluşturduğu aşikardır.

Ardından Koza’nın devamı sayılabilecek ve bazılarınca “taşra üçlemesi” diye nitelendirilen üç uzun metrajlı film gelir: Kasaba (1997), Mayıs Sıkıntısı (1999) ve Uzak (2002). Bu filmlerde Ceylan yakın arkadaşlarını, akrabalarını ve ailesini oyuncu olarak kullanır ve hemen her işi kendisi üstlenir.

NBC’nin büyük kitleler tarafından tanınmasına neden olan üçlemenin son filmi; Uzak, Nuri Bilge sinemasında önemli bir adım. Artık kamera «batı kasabası”nda değil, köyden gelen adam üzerinde. NBC sinemasındaki karamsarlık ve üçüncü boyut, iyice belirgin hale geliyor. Uzak, 2003 Cannes Film Festivali’nde Büyük Jüri Ödülü’nü alır ve bir anda Ceylan’ı uluslararası alanda tanınan bir isim haline getirir. Cannes sonrasında yolculuğuna devam eden film, 23’ü uluslararası olmak üzere toplam 47 ödül alarak «Türk Sineması”nın en fazla ödül kazanan filmi olur.

Ardından bu kez yine 2006 Cannes Film Festivali’nde FIPRESCI ödülünü alacağı ’İklimler’ gelir. İklimler filmine geri dönüp bir bakıldığında, filmde ses kullanımının üst düzeylerde olduğu görülür. NBC bu filminde ustalığına ulaşmaya çalışır. 4 mevsim hikayesi olan bir film çeker ve Türkiye’yi dolaşır. Sonuçta ise fotografik anlamlarla dolu bir albüm sunar bize.

2008 tarihli filmi ’Üç Maymun’ ile 61.Cannes Film Festival’inde yarışır ve En İyi Yönetmen Ödülü’ne layık görülür. ’Üç Maymun’ daha sonra Oscar yarışında da ilk dokuza kalmayı başaran ilk Türk filmi olur.

Kasabalarda hayat, bozkırın ortasında sürdürülen yolculuklara benzer. Her tepenin ardında “yeni ve farklı bir şey” çıkacakmış duygusu, ama her zaman birbirine benzeyen, incelen, kıvrılan, kaybolan veya uzayan tekdüze yollar dediği Bir Zamanlar Anadolu’da filmi ile 2011 yılında 64. Cannes Film Festivalinde Jüri Büyük Ödülü’nü alır.

NBC filmlerinde genel olarak karanlık ama gerçek dünyaları gösteren bir yönetmen ve herşeyiyle kendisinin olan filmler yapıyor; gerekli yerlerden destek alıp, yönetmenliğini, senaristliğini, görüntü yönetmenliğini ve gerektiğinde oyunculuğunu bile kendisi yapıyor.

Filmlerinin en önemli ortak özelliklerini sıralarsak; doğal oyunculuklar, karakterlere uzaktan ve nesnel bakış açısı, uzun ve özenle tasarlanmış planlar, çok iyi kullanılmış ortam sesi, genelde yaşananları göstermeyen bir anlatım, görüntü ritmine göre kurgu veya kamera hareketi ve müziksiz anlatım diyebiliriz.

FİLMOGRAFİ VE ÖDÜLLER

KOZA (1995)

1995 Cannes Film Festivali Uluslararası Kısa Film Yarışması

KASABA (1997)

17. İstanbul Film Festivali (1998)

  1. “Fipresci Ödülü”


Berlin Film Festivali (1998)


  1. “Caligari Ödülü”


Cologne Film Festivali (1999)

  1. “En İyi Film”
  2. “En İyi Görüntü Yönetmeni”


MAYIS SIKINTISI (1999)

21. Siyad Türk Sineması Ödülleri, 1999

  1. “En İyi Yönetmen”
  2. “En İyi Film”


36. Antalya Altın Portakal Film Festivali (1999)

  1. “En İyi Yönetmen”
  2. “Dr. Avni Tolunay Özel Ödülü”
  3. “En İyi 2. Film”


19. İstanbul Film Festivali 2000

  1. “Altın Lale”
  2. “En İyi Türk Filmi”
  3. “Fipresci Ödülü (uluslararası)”
  4. “Halk Jürisi Ödülü”


Buenos Aires Uluslararası Film Festivali, 2001

  1. «En İyi Yönetmen”


12. Ankara Film Festivali 2000

  1. «En İyi Film”


İskenderiye Film Festivali 2000

  1. “Jüri Özel Ödülü”
  2. “Mehmet Emin Ceylan” – En İyi Erkek Oyuncu
  3. “En İyi Kurgu”


UZAK (2002)

56. Cannes Film Festivali, 2003

  1. “Büyük Jüri Ödülü”
  2. “Mehmet Emin Toprak – En İyi Erkek Oyuncu”
  3. “Muzaffer Özdemir – En İyi Erkek Oyuncu”


39. Antalya Altın Portakal Film Festivali 2002

  1. “En İyi Yönetmen”
  2. “En İyi Film”
  3. “En İyi Senaryo”
  4. “Mehmet Emin Toprak – En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu”


14. Ankara Film Festivali 2002

  1. “En İyi Yönetmen”
  2. “En İyi Görüntü Yönetmeni”
  3. “En İyi Kurgu”
  4. “Zuhal Gencer Erkaya – En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu”


24. Siyad Türk Sineması Ödülleri, 2002

  1. “En İyi Film”
  2. “En İyi Yönetmen”
  3. “En İyi Görüntü Yönetmeni”


22. İstanbul Film Festivali 2003

  1. “En İyi Film”
  2. “Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı Yılın En İyi Türk Yönetmeni”
  3. “FIPRESCI Ödülü”


Cinemaya Film Festivali 2003

  1. “En İyi Film”
  2. “Büyük Ödül”


13. Orhan Arıburnu Ödülleri 2002

  1. “En İyi Film”
  2. “En İyi Yönetmen”
  3. “Muzaffer Özdemir – En İyi Erkek Oyuncu”


39. Şikago Uluslararası Film Festivali, 2003

  1. «En İyi 2. Film”


25. Montpellier Film Festivali 2003

  1. “Altın Antigone”
  2. “Eleştirmenler Birliği Ödülü”


Beyrut Film Festivali 2003

  1. “En İyi Film”
  2. “En İyi Senaryo”


16. Trieste Film Festivali, 2004

  1. «En İyi Film”


Mexico City Film Festivali, 2004

  1. «En İyi Yönetmen”
  2. “En İyi Görüntü Yönetmeni”


İKLİMLER (2006)

43. Antalya Altın Portakal Film Festivali, 2006

  1. «En İyi Ses Tasarımı (İsmail Karadaş)”
  2. «En İyi Kurgu (Ayhan Ergürsel)”
  3. «En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu (Nazan Kırılmış)”
  4. «En İyi Yönetmen”


59. Cannes Film Festivali, 2006

  1. «FIPRESCI Ödülü”


26. İstanbul Film Festivali, 2007

  1. «En İyi Film”


Skip City Uluslararası Dijital Sinema Festivali, Japonya, 2007

  1. «En İyi Dijital Film”


ÜÇ MAYMUN (2008)

61. Cannes Film Festivali Altın Palmiye

  1. «En İyi Yönetmen”


2.Yeşilçam Ödülleri

  1. «En İyi Film”
  2. «En İyi Yönetmen”
  3. «En İyi Senaryo”
  4. «En İyi Kadın Oyuncu”
  5. «En İyi Görüntü Yönetmeni”
  6. «Genç Yetenek Özel Ödülü”


41.Siyad Ödülleri

  1. «En İyi Kurgu”
  2. «En İyi Kadın Oyuncu”
  3. «En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu”
  4. «En İyi Yönetmen”


Osian’s Cinefan Film Festivali

  1. «En İyi Yönetmen”


Haifa Film Festivali

  1. «En İyi Film (Golden Anchos)”


Asia Pasific Screen Awards

  1. «En İyi Yönetmen”
  2. «En İyi Film (Tulpan)”


Manaki Brothers Film Camera Festivali

  1. «Mosfilm Awards”
  2. «Special Mention (Özel Mansiyon)”


BİR ZAMANLAR ANADOLU’DA (2011)

64. Cannes Film Festivali Jüri Büyük Ödülü


___________________________________________________________________________________________________

Yararlanılan Kaynaklar:

http://www.beyazperde.com/

http://www.sinemalar.com/sanatci/26109/Nuri-Bilge-Ceylan/

http://www.nuribilgeceylan.com/

Bunları da sevebilirsiniz