Gezegenin bulut tepesi, çürük yumurtaya kokusunu veren bileşik olan hidrojen sülfür içeriyor.
Uranüs’ün yükseklerdeki bulutları hidrojen sülfürden – çürük yumurtalara meşhum kokusunu veren aynı molekülden – oluşmaktadır.
İngiltere’den Leicester Üniversitesi’nden gezegen bilimci Leigh Fletcher şöyle diyor: “Şayet orada olup da Uranüs bulutlarından uçarak geçiyor olsaydınız, ergen kıkırdamalarına yol açabilecek bu keskin ve berbat kokuyu duyacaktınız.”
Fletcher ve meslektaşları, Hawaii’deki Gemini Kuzey teleskobundaki bir spektrografı kullanarak Uranüs bulutlarının üstünde hidrojen sülfürün kimyasal izlerini saptadılar. Fletcher’ın takımı bu saptamayı 23 Nisan’da Nature Astronomy dergisinde yayımladılar.
Bu sonuç pek sürpriz sayılmaz. 1990’lı yıllarda yapılan gözlemler, hidrojen sülfür Uranüs atmosferinin derinlerinde gizlendiğine dair ip uçlarını göstermişti. Fakat, söz konusu gaz, bundan önce kesin olarak saptanmamıştı.
Araştırmanın sonucu, bulutların kokulu olmasından ibaret değil – Güneş sisteminin erken dönemlerinin ayrıntılarını belirlemeye yardımcı olabilir. Uranüs’ün hidrojen sülfür bulutları, Uranüs’ü bulut tepeleri ağırlıklı olarak amonyak içeren Jüpiter ve Satürn gibi devasa gaz gezegenlerinden ayırmaktadır.
Hidrojen sülfür, amonyağa kıyasla daha düşük derecelerde donar. Bu yüzden, donmuş hidrojen sülfür kristallerinin, Güneş sisteminin erken dönemdeki uç noktalarında (kristallerin yeni oluşan gezegenleri ele geçirebileceği yerlerde) daha sık bulunması daha olasıdır. Buna göre, buz devleri olan Uranüs ve Neptün’ün, Jüpiter ve Satürn’e kıyasla güneşten daha uzak yerlerde doğmuş olduğu söylenebilir.
Fletcher: “Bu sonuçlar, bize, gaz devleriyle buz devlerinin nispeten farklı bir şekilde oluştuğunu söylüyor. Bu devler, Güneş sisteminin oluşması sırasında farklı malzeme kaynaklarına sahipti.”
Fletcher, kötü kokulu bulutlardan tiksinmek bir yana, başka gezegen bilimcilerle birlikte daha fazlasını keşfetmek için buz devlerine bir uzay aracı – 1980’lerde Voyager uzay aracının ziyaretinden sonra ilk kez – göndermeyi arzu ediyor.
Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/uranus-smells-rotten-eggs
Özgün Başlık: Uranus Smells Rotten Eggs
Yazar: Lisa Grossman
Tarih: 23 Nisan 2018