Aile, iş arkadaşı, dost, komşu gibi hayatta kurulan tüm ilişkilerde bağ kurarız. Fromm’a göre insanın kendini diğer insanlarla ve gelecek kuşaklarla bağ kurduğunu ve dayanışma halinde olduğunu hissetmeye ihtiyacı vardır. İnsan olmamız sebebiyle bazı ihtiyaçlarımız olduğunu ve bu ihtiyaçların belli başlı olanlarını şöyle sıralamaktadır; ilişki ihtiyacı, köklülük ihtiyacı, aşkınlık ihtiyacı ve kimlik ihtiyacı.
İlişki ihtiyacı: Bu ihtiyaç diğer insanlar ve bütün canlı varlıklarla sevgi boyutunda birlikte yaşanarak karşılanır.
Köklülük ihtiyacı: Fromm, insanda doğal bağları koparmama ve bu konuda direnme isteği olduğunu iddia eder. Bu doğal bağların en ilkeli ise, anneye olan bağlılıktır. Yetişkinlik döneminde sağlıklı çözüm olarak diğer insanlarla kardeşçe yaşamanın ve yeni kökler bulmanın gerekliliğine inanır.
Aşkınlık ihtiyacı: Aşkınlık, insanın hayvansal özelliklerini aşma ve yaratıcı bir varlık olma ihtiyacıdır. Fromm, her insanın varoluşunda salt edilgin bir yaratık olma konumunu aşarak yücelme ihtiyacı olduğu düşüncesindedir. Aşkınlık ihtiyacı bağlamında insanın sevgi ve nefret dürtülerine de değinen Fromm, bunları, insanın hayvani özelliklerini aşma ihtiyacının bir sonucu olarak görür. Çünkü ona göre, bu özellikler, insana aittir. Hayvanlarsa, ne sevebilir, ne nefret edebilirler.
Kimlik ihityacı: İnsan, “ben” diyebilen ve kendisinin ayrı bir öz olduğunu fark edebilen bir canlı varlıktır. Akıl, bilinç ve hayal gücüyle donatılmış olduğu için, kendi hakkında bir kavram oluşturma gereği duyar. “Ben, benim” diyebilmek ve bunu hissetmek onun için bir ihtiyaçtır.
İnsana dair olan bu ihtiyaçları içinde bulunduğumuz toplumda kurduğumuz ilişkilerde mikrodan makroya ne kadar karşılayabiliyoruz? Kendimiz, eş, sevgili, ev, dost, arkadaş, komşu, şehir, ülke, dünyayla… Ne ekersen onu biçersin. İyi hasat almak istersen eğer bağına en temel ihtiyacımız olan sevgiyi ekmen kafidir. İçinde bulunduğun dünyaya sevgiyle kucaklayıp bakarsan hasatında lezzetli olur. Denizlerinde müsilaj, topraklarında kuraklık, insanlarında nefret, kin ve öfke, kadın cinayetleri olmaz.
KAYNAKÇA
Çetinkaya, A.B., Doğu’dan Batı’ya Düşüncenin Serüveni Yeniçağ Düşüncesi. İnsan Yayınları.2015