La Repubblica
12 Haziran 2020
Erdoğan kararını verdi: Ayasofya cami olarak kullanılmaya hazır
Birkaç gün içinde, antik bazilika Ayasofya’nın kapıları turistlere yeniden açılacak. Türkiye, diğer ülkeler gibi, uçuşları ve dış dünya ile temasları yeniden başlatacak ve yaz sezonuna başlamaya hazır olacak. Eski kutsal yer, Boğaz’da şehre dokunan gezginler için her zaman zorunlu duraklardan biri olmuştur. Fakat şimdi geri dönmeye hazır olan on binlerce ziyaretçi için Ayasofya hala bir müze mi olacak, yoksa Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın şu anda ısrar ettiği gibi, tekrar camiye dönüştürülecek mi?
Son haftalarda Devlet Başkanı, geçmişte yapmış olduğu bir teklifi tekrar gündeme getirdi: yıllardır müze olarak kullanımda olan antik Bizans bazilikasının statüsünü değiştirmek. Amaç, 1935 yılına kadar olduğu gibi, yapıyı tekrar cami olarak kullanabilmek. Türkiye Cumhurbaşkanı da bunun için önemli bir sinyal verdi.
Dünyadan bu açıklamaya birçok tepki geldi. Vatikan resmi bir açıklama yapmadı ancak Katolik Kilisesi’ne yakın birçok medya kuruluşuna göre alarm düğmesine basıldı. Eleştirilerin en büyüğü, hükümetin diğer dinlere yönelik bir yapının kullanımını “kabul edilemez” olarak tanımlayan Atina’dan geldi. Erdoğan’ın yanıtı çok uzun sürmedi: “Atina’da, sayısız kilisenin her zaman aktif olduğu İstanbul’un aksine bir cami bile yok. Yunan hükümetinin Türkiye’yi yönetmek için hiçbir meşruiyeti yok ve gereksiz açıklamalar yapmaktan kaçınmalı. Sınırı aşmaya devam ederse, nasıl yanıt vereceğimizi biliyoruz.”
Tepkilere Ankara’dan cevaplar ardı ardına geldi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu: “Ayasofya fethedilmiştir ve Türkiye topraklarındadır. Ülkemiz içerisinde olanlar sadece bizi ilgilendirir. Bu, uluslararası bir mesele değildir, milli egemenlik meselesidir.” Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun da müzenin çok yakında İslami bir merkeze dönüşeceğinin sözünü verdi. Vatandaşların sabırlı olmasını istedi ve “Birlikte bunu başaracağız.” diye ekledi.
Bu noktada, Erdoğan Danıştay’dan konuyla ilgili karar vermesini istedi. Karar, 2 Temmuz’da açıklanacak. Yüzyıllardır hakim güce bağlı olarak dini yapısı da değişen Ayasofya, şimdi kaderini bekliyor. İlk olarak Ortodoks katedrali olarak inşa edilen yapı sonrasında Katolik kilisesine, Osmanlıların eline geçince de bir camiye dönüşmüştü. İslam ikonoklazmına rağmen, Sultan Mehmet yapının içerisindeki değerli mozaiklerin korunmasını emretmişti. 1935 yılında ise modern Türkiye’nin babası Mustafa Kemal, yapıyı bir müzeye dönüştürmüştü. Ta ki bugüne dek.
Ayasofya her zaman kültür ve dinler arası çatışmanın merkezinde olmuştur. Fatih lakaplı Sultan Mehmet, İstanbul’u fethettiğinde, bugünkü Yunanistan’dan da olmak üzere İstanbul’daki her topluluğun dininden temsilcileri yanına çağırmış ve dini özgürlükleri garanti edip tarihçilere göre bir hoşgörü devrini başlatmıştı. Ondan fazlasıyla etkilendiği belli olan Erdoğan, liderinin yolundan gidip aynısını sağlayabilecek mi?
https://www.repubblica.it/esteri/2020/06/12/news/istanbul_santa_sofia_pronta_a_tornare_moschea-259024112/?ref=search
