Friedrich Engels, klasik Marksist yazının bu alandaki en önemli yapıtı sayılan ‘Ailenin, Devletin Özel Mülkiyetin Kökeni’ başlıklı kitabında, toplumların sömürenler ve sömürülenler olarak bölünmesiyle erkeklerin kadınlar üzerindeki sistemli ve yapısal tahakkümünün ortak bir kökene dayandığına işaret eder. (Kaynak: www.evrensel.net “Ataerki” başlıklı yazı)
Toplumların ilk üretim biçimi olan bitki toplayıcılık ve avlayıcılık zamanla gelişip yerleşik tarıma ve hayvancılığa yöneldiğinde, o döneme kadar görülen aile düzeni ve kadının üstün olduğu toplum yapısı da tümüyle değişti. Üretim biçiminin değişmesiyle, anaerkil düzeninde var olan iş bölümü kadının zararına bozuldu, kadınlar ikincil derecede işleri yapmaya başladı. (Kaynak: Ataerkil ne demek? Ataerkil nedir? Ataerkil toplum ne demek?)
Kadınların üretim sürecinin dışına itildiği, beraberinde sosyal ve politik yaşam pratiklerinde kadınların rollerini ve varlıklarını reddeden ataerkil düzen pek de değişikliğe uğramadan 19. yüzyıla kadar sürdü. Ancak Endüstri devrimi sonucunda işler değişmeye başladı. Kadınların giderek üretimde yer alması ve temel haklarına talepleri için verdikleri mücadelelerin politik ve sosyal sonuçları kendini gösterdi; ataerkil düzende önemli değişiklikler oluşmaya başladı.
Ataerki düzen değişmeye devam ediyor mu? Ya da soruyu tersten sorarsak bugün ataerkil sistem nerelerde ve nasıl kendini gösteriyor? Günlük yaşam pratiklerimizde nerelerde ince tınılarını duyuyoruz nerelerde bas bağırıyor?
Atılım Üniversitesi Kadın Sorunlarını Araştırma ve Uygulama Merkezi (Atılım KASASUM)’un bu konuda çok temel ve sadece bir şematiasyonla soruyu yanıtlıyor.
Yukarıdaki şemada gördüğünüz ataerki Feminizmin temel meselesidir. Çünkü ataerki hayatın her alanında, her noktada kendi gösterir ve yeniden her an üretir. Sözcükler, roller, eylem kalıpları, nesne – özne ilişkileri ve nicesi ataerkinin tahakkümünde olduğu sürece mücadelenin bitmesi beklenmez. Ataerki bir güç dengesizliğidir. Güce sahip olan için hiyerarşiyi görmek, görse bile kabul etmek olası değildir çünkü aksi tehdittir. “Seni anlıyorum ama abartıyorsunuz”, “evet ama” cümleleri gücü perçinleme çabası ve ataerkinin kendini inşaası, ataerki izahıdır. Ataerki ile baş etme ve dönüştürme çabası aslında var olma mücadelesidir. Bu mücadelenin özünde “cinsiyete dayalı bir hiçbir şey insanların sahip oldukları değeri belirlememeli” inanışını temel alan feminizm ise gücümüze güç katmaktadır.
KAYNAKLAR:
-
www.evrenselnet. “Ataerki” başlıklı yazı
-
Ataerkil ne demek? Ataerkil nedir? Ataerkil toplum ne demek?
-
Atılım KASAUM
