Cahilden Korkmak

Cahilden her zaman çok korkarım. Neden derseniz cahil, cahil olduğunu hiç bilmez, hatta tam tersine kendisine güveni en bilgili kişilerden daha fazladır.

Cahil değerli bilgileri hiç önemsemez, bilgili ve değerli kişileri umursamaz, anlamaz ve onların derinliğini kavrayamadığı için bilgiye ve bilgeliğe hiç saygı duymaz.

İşte bu yüzden gerçekten korkarım cahillerden. Çok önceden Amerika’da bu konuda yapılan bir araştırmayı okumuştum. Geçerliliği ve doğruluğu yaşadıkça daha da belirginleşen araştırmayı Dunning ve Kruger adlı iki psikiyatri uzmanı merak edip araştırmışlar. Cehaletin, bilginin aksine kişinin kendine olan güvenini nasıl artırdığını incelemişler ve şu sonuçlara ulaşmışlar:

1. Cahil insanlar cahil olduklarını fark etmezler.

2. Cahiller kendilerini abartma eğilimindedirler.

3. Cahiller nitelikli insanları anlamaktan acizdirler.

4. Eğer bunların cahillikleri, belli bir eğilimle artırılırsa, cehaletlerinin farkına varmaya başlarlar.

Cornell Üniversitesinde öğrenciler arasında sınav yapmışlar ve sınavdan sonra ‘’Nasıl geçti?’’ sorusuna öğrencilerden yanıt istemişler. Soruların yüzde 10’una bile yanıt veremeyenler, soruların yüzde 60’ına doğru yanıt verdiklerini düşünüyormuş. Soruların yüzde 90’ından fazlasını doğru yanıtlayanlar ise en alçakgönüllü deneklermiş.

Bütün araştırmalar bir araya getirilmiş ve Dunnig – Kuruger Sendromu’nun metni yazılmış:

İşinde çok iyi olduğuna yürekten inanan ‘yetersiz’ kişi, kendini ve yaptıklarını övmekten, öne çıkmaktan ve aslında yapamayacağı işlere talip olmaktan hiçbir rahatsızlık duymaz. Aksine her şeyin hakkı olduğunu düşünür. Ancak bu cahillik ve haddini bilmeme karışımı mesleki açıdan müthiş bir itici güç oluşturur.

‘Eksiler’ kariyer açısından ‘artıya’ dönüşür. Sonuçta ‘kifayetsiz muhterisler’ her zaman ve her yerde çok hızlı yükselirler. Bu arada gerçek bilgi ve yetenekli insanlar çalışma hayatında ‘fazla alçakgönüllü’ davranarak öne çıkmazlar, yüksek görevlere kendiliklerinden talip olmaz, kıymetlerinin bilinmesini beklerler. Tabi beklerken kırılır kendilerini daha da geriye çekerler. Hatta muhtemelen üstleri tarafından ihtiras eksikliği ile suçlanabilirler. Türkçede ‘’cahil cesareti’’ olarak karşılık bulduğunu söyleyebileceğimiz Dunning – Kruger Sendromu, Cornell Üniversitesi’nden iki bilim insanının tanımladığı algılamada yanlılık eğilimidir.

1999’da ortaya attıkları ‘’Cehalet, gerçek bilginin aksine, bireyin kendine olan güvenini artırır’’ teorisiyle yola çıkan Justin Kruger ve David Dunning, 2000 yılında bu konuda yaptıkları çalışmalarla Nobel Psikoloji Ödülünü aldılar.

Cehalet üzerine yapılan bu araştırma ve günümüzde yaşananlar Bertrand Russel’in şu sözlerini hatırlatıyor:

‘’Dünyanın sorunu, akıllılar hep kuşku içindeyken aptalların küstahça kendilerinden emin olmalarıdır.’’

Çevremizde olan bitenlere bu gözle bakıldığında ne kadar doğru geliyor değil mi?

Bunları da sevebilirsiniz