TÜRK ASILLI İSKANDİNAV ve CERMENLER

Norveç’te Türk İzleri

1977 yılında ayak bastığım Bergen şehrinde beni karşılayan hoş raslantı Türkçe kökenli Same dili ve halkının Norveç’in kuzeyindeki varlığı oldu. Kuzey kutup dairesinde bulunan Finmark vilayetinin merkezi Kautokeino’dan her gün yayın yapan Same Radyosu haberlerini dinliyor, Türkçe ses uyumu ve tonlamasına göre konuşulan bu dili anlamaya çalışıyordum. Bu halk İsveç, Finlandiya ve Rusya’nın en kuzeyine dağılmıştı ve ren geyiği hayvancılığı yapıyordu. Göz alıcı ve koyu mavi üzerine kırmızı işlemi ilginç giyimleri, Türküyü andıran müzikleriyle (yoyka) beni kendilerine çekiyorlardı. Sonraları İskandinav mitolojisini okuyunca Odin-Frigga-Tor-Tyr’in aslen ahalisiyle birlikte, başkenti Azak Denizine dökülen Don Nehri kıyısındaki Azov şehri olan Turkerland’dan Kuzey Avrupaya göç eden Öden soyu ve halkının İskandinav ve Cermenlerle kültür ve kan bağı olduğunu tahmin ettim. Resmi dini Lutheran Protestan olan Norveç’in halkı hala onları esas tanrıları olarak gördüklerini, heyecanlı ve sevecen anlatımlarından hissediyordum. Yerleştiğim vilayet olan Hordaland “Ordu Memleketi” anlamını taşıyordu. Horda sözlükte Türkçe asıllı olarak veriliyor ve Büyük Norveç Ansiklopedisi, bu bölgeyi tarihte “hordenes stammeland” yani hord’ların ana yurdu olarak tanımlıyordu¹. Büyük bir araziye sahip olan bu vilayetin içinde bulunan Hardanger Fjord “Hord’ların Fiyordu”, Krossfjord ise “Hord Denizi” demekti çünkü “Hord” Hordaland’lı demekti². Evet ben de, vilayet merkezi Bergen’de yaşamakla bir “hord” olmuştum ve Bergen’in semtlerinden Möhlenpris³ Semtinde oturan işçi veya mülteci göçmenler iee Bergenliler arasındaki komşu ilişkilerini incelemekteydim⁴. Diğer ilginçlik ise soyad olan “Ergenekon” ile “Bergen” ve “Berge” isimleri arasındaki manadaşlıktı. Bir destan olmakla birlikte sarp dağlık yer anlamına gelen “Ergenekon”, kentin dağlık anlamına gelen ismi “Bergen” ve dağ anlamına gelen “Berge” soyadı idi. Bu soyad muktedir, güçlü, dayanıklı anlamlarını taşıyan “Erk, Berk, Berke, Bergi” gibi Türkçe erkek isimlerle neredeyse adaştı.

Bu konuyu Türkler için ilginç kılan, aramızda bazı kelime, deyim ve adetler açısından benzerliklerin hem gidenlerce gözlenebilmesi hem de Türk İskandinav ortaklığından bahseden kaynaklardır. Bunlardan ilki; İzlandalı Snorre Sturlason Kuzeyli Krallar Kitabında (1235) Odin’in, bir insanoğlu olup aslen Karadeniz-Hazar ve Van Gölünü içine alan Turkaland (Türk Ülkesi) hakanı olduğu bahsidir⁵. İkincisi, İsveçli Profesör Sven Lagerbring’in İsveççe ve Türkçe Dilleri arasında Benzerlik Üzerine (1764) kitabıdır. Sonra Norveçli Thor Heyerdahl’in⁶ Odin’in Peşinde Geçmişimizin İzinde (2001) araştırmasında kaya resimleri, Run yazıtları ve mezar kazıları gibi kanıtlar gelir. Arkasından Abdullah Gürgün’ün İsveçlilerin Türk Kökenleri Üzerine (2011) adlı çalışması, Emre Aygün’ün Türk Tarihinin Kaynakları olarak İskandinav Sagaları isimli yüksek Lisans Tezi (2012)⁷ ile Viking Destanı Egill’in Sagası (2015)⁸ bulunur. En önemlisi Türkçeyle akraba diller konuşan Finlandiyalılar ile kuzey kutup sakinleri Same’ler⁹ İskandinavya’da yaşamaya devam etmektedirler. Son olarak da Emre Aygün¹⁰ “Asyadan İskandinavya’ya yapılan göçün tarihi, dilbilimsel ve arkeolojik verilerce” desteklendiğini söylerken David K. Faux’un “gen araştırılmalarıyla da pekiştirilmesine yönelik çalışmaları son derece dikkat çekici” bulur. Öyle ki, Moğolistan-İngiltere hattında yapılan incelemelerde, Şetland adaları ve Nordik kolonileri ile Altay ve Azeri halkları arasında var olan kalıtsal benzerlik ve süreklilik, İskandinavlar ile Doğu Avrupalılar arasında yoktur ¹¹.

Kültür ve sanat açısından dikkat çeken ise İ.S. 1000 yıllarında putperestlikten¹² Hristiyanlığa geçen İskandinavlar arasında bu inancın yeniden Asatru¹³. ve Odinizm¹⁴ adlarıyla yeniden canlanması ve resmen din olarak tanınmasıdır. Onları dile getiren ağır metal gruplarından Manowar¹⁵ 2006’da The Sons of Odin, 2007 yılında ise Gods Of War isimli destansı müzik albümlerini yayınlamıştır. İskandinav Mitolojisine ait bu albümde “The sons of Odin, The blood of Odin ve Overture to Odin” gibi ezgiler vardır. Esaslı bir Viking¹⁶ grubu olan Amon Amarth¹⁷ hemen bütün şarkılarında Odin başta olmak üzere İskandinav Tanrılarından bahseder. “Twilight of the Thunder God” adlı şarkıda “Savaşçı” Tanrı Odin’in ölümünden duyulan üzüntüve onu öldüren kurttan (Fenris) bahsedilir. Tanrıların ölümlü olması onların insan “savaşçılar oldukları” inancını (Odinizm)¹⁸, ölümlerinden iki bin yıl sonra bile sızısının adeta dinmediğini gösterir. Ağıtların ve hicranlı güzellemelerin biri biter biri başlar. Yalnız şahadete ermiş olanlar Odin’in huzuruna yani Ölü Savaşçılar Valhalla’sına çağrılır¹⁹. Aynı fikri İsveçli Viking Müzik grubu Amon Amarth işler: Savaşçılar ölmekten korkmayın! Çünki Odin sizi Valhalla’da bekliyor”²⁰. Türk Kağanı Öden (Odin) ve oğulları Tor, Tyr ve Anneleri Frigg Ana ile aynı “hanedana” bağlı diğer “ulu”lar hala kalplerde yaşar²¹.

ODİN ATA TANRI ODİN ve TANRIÇA FRIGG

ODIN’İN 8 bacaklı TOZKAPORANI SLEPNİR ODIN ve GİRİFT ÜÇGEN

Haftanın Tanrıça ve Tanrıları²²

Cermen dilleri konuşan Almanya, Danimarka, Hollanda, İngiltere, İsveç, İzlanda, Norveç, Finlandiya’da²³, haftanın dört günü tanrılaştırdıkları Türk Ataları²⁴ Tyr, Odin, Tor, Frigg ve kalan üç günü ise Ay, Güneş ve Satürn ilahlarına adanır. Böylece, hafta isimleri bir çırpıda İskandinav-Cermen İnançlarını özetler. İsimlerini çok tanrılı inançlarından alan başlıca üç Cermen dili olan Norveç’ce, İnglizce ve Almanca’da haftanın günleri ve anlamları aşağıdaki gibidir:

Mandag²⁵/Monday/Montag (Pzt) = Ay Günü

Tyrsdag/Tuesday/Dienstag²⁶(Salı) = Savaş Tanrısı Ty(r)²⁷/Tue²⁸/Dien’in Toplantı Günü,

Onsdag²⁹/Wednesday/³⁰Mittwoch³¹ (Çrş) = [Baş Tanrı) Odin’in/Woden’ın/Wotan’ın Günü,

Torsdag³²/Thursday/Donnerstag (Prş) = [Gök Tanrısı] Tor’un/Thur’un/Donar’ın Günü,

Fredag³³/Friday/Freitag (Cuma) = (Tanrıça) Friga/Freya/Frei Günü;

Lördag/Saturday/Sonnebend/Samstag (Cts) = Arınma Günü/Satürn Günü/Tatil Günü;

Söndag/Sunday/Sonntag (Pazar) = Güneş Günü anlamlarına gelir.

Dolayısıyla Odin ve karısı Friga/Toprak Ana, oğulları Gök (Şimşek) Tanrısı Tor(ane)/Turan ve Tyr(k) ile Güneş, Ay ve Satürn İskandinav Mitolojisini özetler. Adını Çarşamba’ya veren baş tanrı Odin’in isminin “hiddet” ve “şiir” gibi anlamları vardır. Türkçe’deki karşılığı ise Odun’dur. Od’un anlamı ateştir. O, Savaş, zafer, av, büyü ve bilgelik tanrısıdır. Yer ve gökyüzünün hakimi olması nedeniyle “Herkesin babası” unvanına sahiptir. Asgard’da yaşar ki bu şehir Azak Denizi kıyısındaki Azov olarak bilinen yerleşim’le aynı yerdir. Habercileri olan Valkürleri (Valkyrie) olan kanatlı bakireler savaşta ölenlerin ruhunu Odin’in Görkemli salonu Valhöl/Valhalla’ya götürürler. Odin gerektiğinde kartala dönüşebilir. Güneş gibi parlayan tek gözü vardır, diğerini bilgelik kuyusundan içerek feda etmiş ve sonsuz bilgi edinmiştir. Simgeleri, hedefini hiç şaşırmayan mızrağı Gungnir, her dokuzuncu gecede yeni sekiz yüzüğü ortaya çıkaran yüzüğü Draupnir ve sekiz ayaklı atı Sleipnir‘den ibarettir. Sleipnir suda ve karada gidebilir. Başkaca iki kuzgunu vardır. Bu kuzgunlar ona dünyadan haberler getirir. Kuzgunlardan birinin adı Huginn (düşünce) ve diğerinin adı Muninn’dir (hafıza). Ayrıca Freki ve Geri adında iki tane kurt kendisine eşlik eder.  Elindeki mızrak ise kuzey mitolojisinin yaratıldığı yerdeki hayat ağacından,  Run harflerini öğrenince kurtulduğunda kopardığı daldan yapılmıştır. Bu tanıma göre Odin, yani Türklerde Kaman³⁴ olan kabile Reisini anımsatır³⁵. Duruma göre kılık ve görünüş değiştirdiğine ve büyü yaptığına da inanılır. Halkına müşfik ve güzel görünüp, düşmanlarına korkunç ve acımasızdır. Ragnarok (Kıyamet) günü geldiğinde, kurt Fenrir, Odin’i öldürecektir”³⁶. Adını Cuma gününe vermiş olan baş Tanrıça Odin’in eşi Freia’dır³⁷. Eski Norveç’cede Frigg³⁸ olarak bilinir. Önsezi, kehanet, iyilik, bilgelik ve güzellikle bağdaştırılır. Bazen Toprak Ana olarak düşünülen Tanrıça Jord’a ile de ilişkisi kurulur. Odin ve Frigg’in çocukları  Balder, Hod Bragi ve Hermod’dur. Perşembe’ye adını veren Tor/Thor/Astor İskandinav-Cermen çok tanrılı inanışında, hava şartlarını denetleyen, güçlü çekicini vurunca rüzgâr estirip şimşek çaktıran, yağmur yağdırıp gök gürleten (Torden: Gökgürültüsü) bereket tanrısıdır. Efsaneye göre Tor Savaş Tanrısı Odin ile annesi Fjørgyn’in (Jord /Yurt/Yer)³⁹ en büyük oğlu ve “As” kavminin en güçlü ikinci tanrısı olup Sif’le evlidir. Saraylarının ismi Bilskirne’dir. Bulunduğu mevkiye Trudvang yani ‘Erk Konağı’ denir. Biri “Dişgıcırtısı”, diğeri ise “Seyrekdiş” adında keçileri, gökte Tor’un bindiği arabayı gökte çekerken gürültü yapar. Tor, Mjöllnir isimli, bir vuruşta düşmanı ezen bir çekice ve belinde kendine güç veren bir kemere sahiptir⁴⁰. Bu çekiç, kızgın demire her inişinde kıvılcımlar saçan örse benzer ve böylece demirciliği hatırlatır. Zafer ve Adalet Tanrısı olan ve babası Odin’i öldürmesin diye Fenrir isimli dev Kurt’un bekçiliğini yapan Tyr (Tür okunur) ondanda kavgacıdır. Salı gününe adını veren Tue/Tir/Tyr’in sağ kolu dirsek altından kurt Fenrir tarafından kopartılmıştır⁴¹. Tyrkia, Norveç’cede Tyr Ülkesi yani Türkiye demektir.

Yinglinga Sagu’sunun Türk Tarihi Açısından Önemi

Snorre Sturlason (1179-1241) Karadeniz-Hazar-Anadolu arasını Turkaland (Türk ülkesi) dendiğinden bahseder⁴². Don nehrinin Karadeniz’e aktığı Azak Denizi kıyısındaki Asov’da, daha önce bir yerleşim olduğu görüşüyle, Thor Heyerdahl 2001’de orada kazılara başlar ve 2002’de vefat etmeden öncede bitirir⁴³. Bu girişimin nedeni; 13. Yüzyılda, Sturlason’un manzum Ynglinga Destanında’daki iddiasını araştırmaktır. Odin’in oğlu Kral Ynglinga’nın Türk olduğundan bahseder. Bu ahali Turkaland’ı, Romalıların işgali üzerine İ.Ö. 60 yıllarında terk eder. Æser (As’lar/Azerler) adında bir kavim, insanları, kültürleri ve dilleriyle, İskandinavya’ya göç eder⁴⁴. Kazılardan elde edilen buluntular İskandinav’yadakilerle büyük benzerlik gösterir. Bakü yakınlarındaki Gobustan Milli Parkı⁴⁵, Hakkari, Bergama ve İskandinavya’daki kaya resimlerinin benzerliği ve kazıdan çıkan fibula’lar (çengelli iğne) bunlara kanıttır. Dahası, yerli halkı göçmenler öylesine etkiler ki öldükten sonra tanrılaştırılarlar. Bu halk Karadeniz’den Don nehri boyunca kuzeye ilerledikten sonra Almanya kuzeyindeki Saksland ve Fyn’deki (Danimarka) Odense üzerinden bugünkü Isveç’te bulunan Gamle (eski) Sigtuna’ya gelir. Doğu Perinçek’e göre Azov ile Åsgård aynı diyardır. “Turkakonung (Türk Kralı) Odin’in oğlu Tanrı Thor sinemalarda” adlı yazısında Perinçek, İsveç Kralı Gylfe onları “Aes’lar (Asyalılar) geldi diyerek 12 beyini yönetim makamına atadığından söz eder⁴⁶. Bu yazıya göre Turkaland’dan gelen Turkakonung (Türk Kralı) Odin oğullarını Saksland (Saksonya/Almanya), Frankland (Fransa) ve Reidgotaland’a (İsveç-Danimarka/ Güneydoğu Avrupa) kral yaptıktan sonra bir oğlunu da Norveç’e gönderip oraya Hakan yapmıştır. Acaba Turkaland’da yaşayanlar İskitler (Saka) olabilir mi sorusu aklımıza gelebilir. Mezar taşında İyon (Batı Anadolu) tarihçilerinin prensi olarak tanıtılan Heredot⁴⁷ (İÖ 490-425) Yunancadan farklı, Batı Anadolu kökenli konuşma ve edebiyat dili de olan İyon’ca⁴⁸ yazdığı Tarih kitabında, Don (Tanais) nehrinin Azak Denizine döküldüğü yer civarının İskit (Skyth) yurdu olduğundan bahseder. Burası içine Kırım dağlarını (Tauris) ve Azak Denizini (Palus-Maiotis) alır⁴⁹. Dörtyüzyıl sonra bu bilgiyi Trabzon’lu Coğrafyacı Strabon (İÖ 63-İS 24) tekrarlar⁵⁰. Diğer yazılı kaynaklar da, İskitlerin, İÖ VIII – İS II arasında 1000 yıl varlıklarını sürdürdüklerini ve Çin Seddinden Tuna Nehrine, Kafkaslardan Anadolu’ya, oradan da Mısır’a kadar yayıldıklarını “ hem arkeolojik buluntular, hem de yazılı kaynaklar” yazar⁵¹. Heredot ve Snorre Sturlason’un⁵² verdiği bu bilgiler örtüşür⁵³. Ama Sturlason’da “As” boyu Asyalılardan bahsedilir.

TOR’UN JÖTNAR’A KARŞI SAVAŞI TOR’UN ÖLÜMÜ

TYR FENRİR TYR’IN KOLUNU KOPARTIYOR

Norveçce ve Türkçe Benzerlikler: Sven Lagerbring’in Eski İsveçce ve Türkçe arasındaki benzerlikler Abdullah Gürgün tarafından İsveçlilerin Türk Kökenleri⁵⁴ adlı kitabından aktarılmıştır. (Bazı okunuşlar parentez içindedir, bazı harfler doğru yazılamamıştır).

Türkçe	Çağdaş Norveççe55	Eski İsveççe
Adlı (soylu)	Edel (H, E. s.65)	Adel
Aş	Ete (H,E.. s.73)	Aeta
Ata	Edd	Att
Baltalar	Bultar56	Bulta (Balta)
Burç	Borg57	Burg
Bükmek Böye (s.50),	bulke (bülke, H.E.s.47)	Biegen
Dip	Dyp58	Diup
Er	Herr (H.E.s. 133)	Vir (Er Alm.)
Emek	Innsats	Omak
Erlik59	Aerlig (erliğ okunur, H.E. s. 450)	Arlig (Erlig okunur)
Göl	Gyl60,	Gjöl Sjö
Göm	Gjöm (yöm, s. 122)	Göm
Gömü	Göymsle (yömsle s.122)
Gülle	Küle	Kula
Hakan	Håkan (Hokan okunur)	Håkan, Hokan, Hakon
Hal	Helse	Halsa?
Han	Han (Er kişi)	Han (Çağdaş)
Hani	Henne (halk ağzı)	Hanne
Haydi/Hayda	Kom da	Hejdå (heydo okunur)
Hun	Hun (Dişi Kişi)	Hon (Çağdaş
Hey	Hei (Merhaba)	Hej (hey)
Höyük	Haugen	Hög
Kaan	Konge, Kunge	Konug, Kung
Kandil	Lys	Kyndil
Kap	Kopp	Kop
Kaz	Gås	Gås
Kedi	Katt	Katt
Killer	Kjeller	Kallare?
Köy	Vik	Koja (koya)
Kule	Kull61	Kulle
Mana	Mening	Mena
Nam	Navn	Namn
Oda	Hytte	Hydda, uthas
Öküz	Okse	Oxe
Öreke	Rokk	Reck
Peder	Fader	Fader
Pusu	Felle	Puss
Siper	Sperre inne	Spar?(sper)
Sagu62	Saga	Saga
Söyle	Seie (seyye okunur)	Saeledes
Su	Sjö (şö)/ Vann	Sjö (Syö)
Sulu	Sölete (H.E. s.373)	Sölig
Şen	Glad	Shön
Tepe	Toppe	Top
Var, Varlık	Veare?	Vare, Varelse
Yer/Yurt	Gerd, Gård/ Jord (Yur okunur)	Gerd/ Jort (Yort okunur)

Yukardaki kelimelere ek olarak aşağıdaki açıklamalar da Türkçe ve Norveççe arasında kavram akrabalığı olan sesdaş kelimelere açıklık kazandırabilir. Perinçek’in Og’dan Ogur’a⁶³ isimli yazısında “og” kelimesinin kan bağı, “ogur’un” kabile birliği, “oğur’un” ise devlet yapılanmasını ifade ettiği açıklanır. Bu bağlamda Norveççe ve Türkçe’nin benzerliği üzerine yazarın Perinçek’e yazdığı açıklama şöyledir: “Daha önceki yazılarınıza istinaden kısaca size “og” ve “vear” kelimelerinin Norveççede de bulunduğunu söylemek istiyorum. İlki “ve” (birleştirici, bütünleştirici, kaynaştırıcı, bağlayıcı), ikincisi ise “ol”, eğer “å veare yazılırsa fiil haliyle “olmak” anlamlarına geliyor”⁶⁴. Bunlardan “og” Türkçe’deki kan bağı, vear ise “var”, “var olmak” ile örtüşüyor.” İsveç’in Türk Hanı Oden’in anayurdu Åsgård’un (Osgor okunur) ilk hecesi ås = tepe, gård = çiftlik, yer anlamına gelir. İkinci kelimenin birinci anlamları mülk, tımar, malikhane, köşk anlamlarına da gelir⁶⁵. İkinci anlamları ise çit/engel, parmaklık ve etrafını çalı ile çevirmektir. Dolayısıyla yerleşim, şehir veya vatan da olabilir. Yani Thor’un vatanı Tepe Çiftliği veya Tepe Yerleşimi anlamına gelebilir. Örneğin Norveç Vikinglerine göre İstanbul’un Doğu Roma (Bizans) zamanındaki adı Miklagård’dur. Isveç vikipedisine göre Mikla = Büyük / Koca; gård = ticaret yeri veya Azametli Şehir anlamlarını taşır⁶⁶. Bu kelimelerden “Ås” Türkçe’de “As” yani “asıl ve esas olan” anlamına gelir. Ur (ür okunur) kelimesi Norveç’ce de bir şeyin “ilk hali”, “aslı” yani “kökeni” anlamına gelir⁶⁷ (Haugen, 1976, s. 415). Burada söylemek isterim ki, ay tanrılarının baş tapınma yerlerinden olan Türkiye’de Urfa, Irakta Ur ve Uruk (Irak) eski yerleşimlerinin isimlerindeki benzerlik dikkati çeker. Oralardaki tapınakların üstünde hilal olur. Mardin, Halep ve Şam müzelerinde Ay anlamına gelen tanrı “Sin’in” kabartma dikilitaşları mevcuttur. İngilizce Urban kelimesinin Ur’u şehir anlamında bu kentlerden alınmış olmalıdır. Taht kelimesinin Norveç’cesi ise “trone”dur. Norveççe “Od” (ud okunur) kelimesinin ise İngilizce karşılığı “excited, wild, in heat”dir . Bu da Türkçe’de aşırı sıcak veya ateş, “Odd” ise “sivri bıçak, kılınç ucu” demektir⁶⁸ ve erkek ismi olarak kullanılır.” Böylece “Odun”, “Odin”, “Öden”, “Wotan” , “Wooden” ve “Wednes(day)” kelimelerine ulaşılır.

Türk ve İskandinav Run Yazısının Aynılığı

Pek çok eser, Kuzey Cermen (İskandinav-Norveç) ve Göktürk, Orhun Kaya yazıtlarındaki harflerin aynı olduğunu, Etrüsklerin de aynı ABC’yi kullandığını söyler. Osman Karatay “Viking Boynuzları” yazısında sihir anlamına gelen “run” yazısının Kral Öden’le birlikte Turkaland’dan götürüldüğünden bahseder. İskandinav Destanları ise Run Öden yiğitliği yanında “büyü gücüyle de karşımıza çıkar” der. “Bu yüzden büyünün ifadesi olarak görülen Runik yazının mucidi olarak anlatılır⁶⁹. Aynı şekilde Abdullah Gürgün, İskandinav Destanlarının “Rünik yazıyı” oraya Oden’in getirdiğinden bahsettiğine değinir⁷⁰. Kazım Mirşan ve Turgay Kürüm’ün Rün yazılarını Türkçe’nin yardımıyla okuması, İskandinav-Türk akrabalığını gösterir⁷¹

Odin ve Tor Adları

Hakan Öden’in Tanrıların Tanrısı, Herkesin Atası anlamları da olmak üzere A’dan Y’ye pek çok adı vardır. Bunların birkaçı Aldaföðr (All Father), Alda gautr, Alföðr, Algingautr, Arnhöfði, Atriðr, Asagrim, Auðun, Viðurr, Vingnir, Vófuðr,Yggr, Ýjungr, Fjölsviðr, Báleygr, Drauga dróttinn, Dresvarpr’dır⁷². Ancak isim ve soyat seçerken sadece Tor’dan esinlenilir. Tor Türkçe bir kelimedir ve pek çok anlamı vardır. Türkçedeki karşılığı hem baş köşe⁷³, hem de “yerinde duramayan” anlamına gelir. Örneğin: Bazı da oynarsın tor atlar gibi / Kış günü aç kalmış boz kurtlar gibi (A. İ. Özkan). Bu kelimenin kökü eski Türkçedeki (Gagavuzca yani Gökoğuz-Romanya) togh-ur’dan ve duumaa yani doğmak (togh)’dan gelir. Ehlileşmemiş, vahşi manalarını taşır⁷⁴,⁷⁵. Tor; günümüzde halen kız ve erkek isimlerinin ilk veya son takısı olarak veya tekbaşına kullanılıdır. Ona en yakın isim Türkçe’de Turan’dır. Turan Türkçe bir konuşan Etrüsklerde, Tanrıça olarak bilinen Çoban Yıldızına (Venüs) verilen isimdir. Bodrumlu Heredot’un Tarihi’ne göre, Uşaktan İtalya’nın Toskana bölgesine⁷⁶ göç etmişlerdir. Tor’dan türetilen isimlerin başlıcaları arasında Almancadaki Donner ve Donar, Don nehrini akla getirir. Norveççe’de Torlak, Torgils, Torkjell; Dan’cada Torkil, Terkel; İsveççe’de Torkel, İskoçça’da Torquil diğer örneklerdir⁷⁷. Bu adlardan “Torlak” doğrudan Türkçe kökenli bir kelime olup, “genç” anlamını taşımakta ve soyad olarak da kullanılmaktadır⁷⁸. Diğerleri ise Türkçe’de Türkel, Türkgil gibi isimlerle sesdaşlık göstermektedir. Heyerdahl’a göre İskandinav ve Karadeniz’deki kavim ve coğrafya isimleri birbirine benzer⁷⁹. İlki Azov ile Æsir, ikincisi Udi (Kafkas’lı) ile Odin ve son olarak da Tyr(kia) ve Türkiye sözcükleridir (Bkz. Dip not 3). Tor, Anadolu Luvi-Hitit Fırtına tanrıçası Taru (Tarkhunt) ve Türklerideki Tarkan, bir olasılıkla ilişkilidir. Muzaffer anlamına da gelir.

Thor Karanlık Dünya⁸⁰

Amerikan Marvel Comics 1950’den itibaren çizgi roman olarak Tor (Thor) bir kahraman olarak gösterirken bu kimliğin gerçek bir Türk Hakanına ait olduğunu ne denli biliyorlar, bilinmez. Şimşek Tanrısı Tor’un isminin Türkçe olduğunu ve Edda manzum eserindeki Türk Boyuna ait Ygnlinga Destanının canlandırılmasında, öykünün ana hatlarına sadık kalarak defalarca As Boyunun varlığını ve sesini dünyaya duyurdukları ise bir gerçektir. Çizgi romanla da kalmayıp Thor ve Thor Karanlık Dünya Filmleri konusu perdeye taşınmıştır. Bu “tanrı” Asgard‘ın prensidir.Odin’in oğludur. Silahı sihirli çekici Mjolnir’dir. Çizgi romanının anlatımına göre Ragnarok (Tanrıların birbirini öldürdüğü, canavar (kurt) Fenrir’in Odin’i öldürdüğü kıyamet günü defalarca gerçekleşmiş ve tanrılar baştan yeniden doğmuştur.” Filmde “Thor En sonunda bu döngüyü kırar. Asgard’ı ve soydaşlarını dünyaya taşır.” Kurguya göre Thor “pek çok süper kahraman ve farklı Pantheonlardan tanrılar’la dost ve müttefiktir.”⁸¹ Dolayısıyla Kasım 2013’te gösterime giren “Thor Karanlık Dünya” adlı üç boyutlu Tor destanının ikinci filminde Tor’un cezası son bulur bir bumerang gibi atınca geri gelen, sapı kısa dev çekici kendisine Odin tarafından iade edilir. Thor, sürüldüğü yeryüzünde kahramanlığı öğrendiği için ülkesi åsgård’a dönmeye hak kazanır. Hüdümdarlığı ele geçirmeye çalışan kardeşi Tanrı Loki’yle mücadeleden sonra Kara Elv’lere hükmeden fakat Norön (kuzey) destanında bulunmayan kudretli Malekith’le mücadele eder. Bu kişilik, Amerikan Marvel Comics Şirketi tarafından 1960’larda başlayan Thor çizgi romanına, 1984’de Walt Simonson tarafından eklenir. Her iki filmin yapımcısı da Amerikan Marvel Stüdyosudur. Aslında gerçek insanların yaşantılarına ait bu kuzey efsanesini film endüstrisinde kendilerine göre yorumlayıp gişe rekorları kıran bir kazanç kaynağı olarak kullanırlar. Destan’da Azak Denizi kıyısındaki Azov ile filmideki Tor’un vatanı Åsgård arasında da benzerlikler vardır. Åsgård’a gitmek için dağ içinde uzun bir geçitten dik kayalık yamaçlarla çevrilmiş, ortası göl olan bir yerleşimdir. Bu betimleme, Ergenekon Destanındaki Türk yurdunu hatırlatır. Tor’un diyarında bir saray bulunur. Onunda dışında iç içe geçmiş dokuz dünya vardır. Bunlardan birinde insanlar, diğerlerinde başka yaratıklar yaşar. Sarayın etrafındaki köylüler Asya’daki Türk-Moğol çadırları olan “yurt”larda oturur. Odin’in başındaki boynuzlu miğfer, Çatalhöyük evlerinin duvarlarına koruyucu niyetine asılmış, boynuzlu boğa kafataslarını anımsatır. Boynuzlar hilale benzer⁸².

Son Değil Başlangıç

Hem Türk Tarihini aydınlatması, Türklerin geçmişlerini ve kendilerini daha iyi tanıması, hem Cermen Irkçılığı ve Türk düşmanlığının yıkılması, hem Hint-Avrupa uygarlığının ve Cermen Soyunun ve dillerinin kökünün Asya’da (Anadolu) ve Avrasya’nın Doğusunda olduğunun tespit edilerek oryantalist (taraflı batılı) görüşün yerini nesnel tarihi bilgiye bırakması elzemdir. Bu amaçla birbirinden kopuk gibi görünen, görülen ve gösterilen soyların, geleneklerin birliktelik ve bütünlüğü; dağınık verilerin aralarında bağlantıları kurmakla mümkün olur. İskandinav-Cermen kültüründe, benzerlikler yerine farklılıklara odaklanmak; kaynaşıp bütünleşmek yerine, ayrışarak birlikte olmak vardır. Möhlenpris’te Komşuluk ilişkilerinin yokluğu ve yüzeyselliği, oralı olmayanın (doğuştan Norveçli olsa dahi) tecrit edildiği dünyanın en müreffeh ülkesinin⁸³ bulunduğu Avrasya’nın en batısında hala “aşiret/kavim” düzeninin sürdüğünü gösterir. Thor Heyerdahl⁸⁴ ve Per Lillieström’ün “Odin’in Peşinde, Geçmişin İzinde” adlı onun bir İnsan hem de Türk olduğunu belirten kitabına, Norveçli Bilim İnsanları bilimsel araştırmalarla değil de duygusal tepkiler vermiştir. Heyerdahl’in Don Nehri kıyısındaki Azak şehrinde yaptığı arkeolojik kazıların Norveç-Türk bağlantısını kanıtlamak için bilimsel bir yol olmadığı yolunda sayfa sayfa bildirilerle karşı çıkması, ona maddi destek verilmesinin önlenmesi için çalışılması üzücüdür⁸⁵. Ancak katı ve tutucu akademik unvanlarının arkasına sığınarak bu görüşleri öne süren tarihçilerin ne kadar çok-disiplinli çalışmadan uzak olduklarını söyleyenler de vardır⁸⁶. Öyleyse yukarıda her alt-başlığın ayrı bir tez konusu olacağı “bilimsel araştırmaların peşinde”, İskandinav-Cermen meslektaşların birlik olma zamanıdır. Bakınız İsveçli gazeteci, yazar ve tarihçi Herman Lindqvist (D. 1943) İsveç Tarihi (Historien om Sverige) kitabında İsveç Köylülerinin gerçekten göçmen olup olmadıklarını merak eder. 1991’den itibaren babalık davalarında alınan kanlarla geçmişte göçmen oldukları belirlenir. 10 yıl sonra İsveçli bilim insanları tarafından bu sonuçlar doğrulanır. Avrupa’nın 3373 ayrı bölgesinde yaşayan yerel halktan⁸⁷ alınan kanların tahlili yoluyla 26 değişik genetik sistem karşılaştırılması sonucu “sistemlerin altısı içindeki tüm” çeşitlerin birbiriyle akraba olduğu saptanmıştır Bunun için “aynı kökenden kaynaklanmış olmaları gerekiyordu. Böylece Hint-Avrupalıların ortak bir yerden geldikleri ve bu bölgenin Küçük Asya’da (Türkiye) olduğu kanıtlanmış olur. Bu bilgiyi İngiliz arkeolog ve paleolingüist Colin Renfrew’de destekler⁸⁸. Ona göre Anadolu, hem Ural-Altay (Çatalhöyük/Konya), hem de Hint-Avrupa dillerinin (Çorum-Yozgat ve civarı) doğduğu ve tarımla birlikte Batıya ve Doğu’ya yayıldığı alandır. Araştırmacıların zaman çizelgelerine göre oradaki halk 8000 yıldan fazla zamandır ekmek yapacak tahıl üretebiliyordu. M.Ö. 6000 yıllarında bu köylüler, daha fazla toprağa gereksinim duyup batıya doğru hareket ettiler. Amerikalı araştırmacılara göre, tarım Avrupa’da Hint-Avrupa dilleriyle aynı hızda yayıldı. Araştırma aynı zamanda yayılmanın yavaş olduğunu ve göçen köylülerin yerel halklarla karıştığını” gösterir” (Gürgün, 2011:64-65). 1930’larda tartışmaya açılan bu konu üzerinde 1934’de Birinci Dil Kurultayında Profesör Agop Martayan Dilaçar’ın sunduğu bildiri, bu akrabalığa ışık tutar⁸⁹. Atatürk’ün direktif ve teşvikiyle Afet İnan’ın doktora tezi Türkiye Halkının Antropolojik Karakterleri ve Türkiye Tarihi:Türk Irkının Vatanı⁹⁰ araştırması, bütün Türkiye’de 64.000 kişilik bir örneklem üzerinde yapıldı. Sonuçlar daha sonra Avrupa’da yapılan benzeri araştırmaların sonuçlarıyla karşılaştırıldığında benzerliklerin ağır bastığı görüldü⁹¹. Dolayısıyla ilk olarak Türkiye’de, konuyu araştıracak, çok disiplinli bir “Türk-İskandinav-Cermen” araştırma merkezi ile başlayabiliriz. İlgi, bilgi ve katkılarınızı lütfen iletiniz (berge@metu.edu.tr).