Asya’dan Avrupa’ya

Birbirinden Marmara Denizi’yle ayrılan iki kıta artık Marmaray sayesinde birbirine bağlı. İlk fizibilite etüdü 1987’de yapılan, güzergah güncellemeleri 1997’de tamamlanan Marmaray 29 Ekim 2013 tarihinde «çok ses getiren” bir törenle halka açıldı. Bu ayki yazımda yaşanan bütün sorunlara rağmen işlevselliği nedeniyle Türkiye için iyi olacağını düşündüğüm bu projeyi ele alacağım.

İstanbul Boğazı’nın altından geçen, toplam uzunluğu 13,6 km olan tünel Asya kıtasında Gebze’den Ayaklıçeşme’ye kadar karadan gidip buradan suyun altına iniyor. Avrupa kıtasında Kazlıçeşme’den tekrar yüzeye çıkıp Halkalı’da son buluyor. Bu hattın, banliyö trenleri ve Ankara-İstanbul arası Yüksek Hızlı Treni’yle kesiştirilmesi planlanıyor.

Tünelde giden tren saatte en fazla 100 km hız yapacak şekilde tasarlanmış, ancak işletme sırasında saate 45 km hızla gitmesi planlanmış. Böylelikle 76 km’lik Gebze-Halkalı yolculuğu 105 dakika zaman alıyor.

Teknik Detaylar

Marmaray Projesinde Batırma Tüp Tünelleri kullanıldı. Su dışında üretilen tünel parçaları, tünelin inşa edileceği alana su yüzeyinden getirilir, daha önceden kazılmış hendeklerin içine batırılır ve diğer parçalarla birleştirilir. Tünelin üzeri koruyucu bir tabaka ile kaplandıktan sonra hendeğin üzeri kapanır. Bu model sismik hareketlere karşı oldukça dayanıkldır. (1)

(2)

Finansman ve İnşaat

Marmaray projesinin temel finansmanını 1999 yılında imzalanan, Türkiye ve Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı arasında imzalanan bir kredi anlaşmasıyla sağlanmıştır. (3) İnşaat ise Japon Taisei-Gama-Nurol Konsorsiyumu tarafından yapıldı.(4) Yani ne yazık ki Türkiye’de olmasına rağmen Türkiye temelli bir proje değil.

Dünyadaki Benzerleri

İlk batırma tüp tünel Amerika’da 1894 yılında kanalizasyon amacıyla inşa edilmiştir. Ulaşım amacıyla ise 1910 yılında yine Amerika’da, Michigan eyaletinde yapılmıştır. Avrupa’da ilk olarak 1942 yılında Hollanda’da, Asya’da ise 1944 yılında Japonya’da uygulanmıştır. (5)

Arkeolojik Bulgular

Tünel kazımı sırasında Erken Bizans Döneminin en büyük limanı Theodosius Limanı, neolitik çağa ait yapı kalıntıları ve günlük yaşama ait buluntular yer yüzüne çıkarıldı. Dolayısıyla işlevsel verimliliğinin yanısıra İstanbul ve Türkiye’nin tarihine de katkısı oldu.

(6)

Dışardan bakıldığında her yönüyle Türkiye için çok yararlı olduğu görülen bu «Asrın Projesi” ne yazık ki bu kadar da mükemmel değil. Madalyonun bir de öbür yüzü var. Japonların yaptığı Marmaray’ın açılışının Türkiye’nin Cumhuriyet Bayramı’na denk getirilmesinin bir «tesadüf” olmayışı tat kaçıran etmenlerden bir tanesi. Yandaş basında halkın Cumhuriyet sevinci yerine bu gösterişli açılışa yer verildi. Böylelikle televizyon izleyen, gazete okuyan Türk halkı için 29 Ekim artık Cumhuriyet Bayramı olmanın yanısıra Marmaray’ın açılış günü.

Ayrıca Aydınlık Gazetesinin 25 Ekim 2013 tarihli haberinde 6 yıl boyunca projede Sinyalizasyon Uzman Danışmanı olarak görev alan Behcet Akçan projenin tamamlanmadan kullanıma açılacağını açıkladığı belirtiliyor. Aynı haberde Akçan’ın yanı sıra Yrd. Doç Kubilay Kaptan’ın da tünellerin olası bir depremde birbirinden ayrılabileceğini bildirdiği yer alıyor.

Açılışının hemen ardından arızalanan Marmaray trenleriyle ilgili, «Trene binen insanlar imdat kolunu çektikleri için tren duruyor.” Açıklamasını yapan Başbakanın sözleri Akçan’ın ve Kaptan’ın açıklamalarından sonra akıllarda soru işaretleri oluşmasına neden oluyor.

Yazımın başında belirttiğim gibi, Marmaray Projesi’nin işlevselliği açısından Türkiye için güzel getirileri olacağını düşünüyorum. Ancak umarım madalyonun öbür yüzü bu güzel getirileri gölgelemez. Umarım biz art niyetli düşünüyoruzdur…

Kaynaklar

(1) Bilim Teknik Dergisi, Sayı 522, Kasım 2013

(2) http://www.ensonhaber.com/marmaray-aciliyor-son-test-surusu-2013-10-27.html

(3) http://www.marmaray.com.tr/Finansman

(4) http://emlakkulisi.com/marmaray-projesinde-japon-firmaya-rekor-para-cezasi/19813

(5) http://tr.wikipedia.org/wiki/Marmaray

(6) http://kaosjunkie.blogspot.com/2013/02/gercek-clgn-proje-marmaray.html

Bunları da sevebilirsiniz