«Buraya geleceğim için savaşmaya geldim. Geleceğimi kaybetmek, seçimi kaybetmek gibi bir şey değil ya da hisse senedinde birkaç puan. Bugün tüm gelecek nesil adına konuşmak için buradayım… Ben yalnızca bir çocuğum ve tüm çözümlere sahip değilim. Ancak farkına varmanızı isterim ki siz de sahip değilsiniz.”
Rio 92 Birleşmiş Milletler Konferansı’nda minik bir kız çocuğunun 108’i devlet başkanlığı düzeyinde olmak üzere 172 ülke temsilcisine mesajından ufak bir parçadır. Birçok alanda kalkınma programları, çevre anlaşmaları ve yönetişim ilkelerinde önemli adımlar atılan bu zirve katılım modelleri üzerinde önemli bir gelişme kat edilmesine ön ayak olmuştur.
Aktif vatandaşlığı teşvik eden mekanizmaların artan bir ivme ile kapsayıcı olması, dünya nüfusunun beklentilerinin ve taleplerinin artmasıyla doğru orantılı ilerlemektedir. Demokratik yönetişim, vatandaşların ve diğer ilgili grupların beklentilerini ifade etmede, haklarını kullanmada, yükümlüklerini yerine getirmede ve farklılıklarını uzlaştırmada yararlandıkları mekanizmalar, süreçler ve kurumları içermektedir.
Çemberi daraltarak yönetişim çerçevesi içerisinde gençlik hareketlerini hangi süreçlerle sürdürdüğünü yerelde kent konseyleri merkezli ve ulusaldaki organizasyonlarla analiz etmeye çalışacağım.
26313 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan mevzuatlarla temelleri atılan kent konseylerinin amacı kent yaşamında, kent vizyonunun ve hemşehrilik bilincinin geliştirilmesi, kentin hak ve hukukunun korunması, sürdürülebilir kalkınma, çevreye duyarlılık, sosyal yardımlaşma ve dayanışma, saydamlık, hesap sorma ve hesap verme, katılım, yönetişim ve yerinden yönetim ilkelerini hayata geçirmeye çalışan yapıların kurulmasıdır.
Bu süreçlerden bahsederken unutulmaması gereken bir diğer temel süreç ise Yerel Gündem 21 (YG21)’dir. Yerel gündem 21 programı, Birleşmiş Milletler Rio Yeryüzü Zirvesi’nde 1992 yılında kabul edilen ve 21. yüzyılın gündemini belirleyen Gündem 21 başlıklı Eylem Planının 28. bölümü uyarınca, yerel yönetimlerin öncülüğünde, sivil toplumun ve diğer ortakların, birlikte kendi sorunlarını ve önceliklerini belirleyerek, kentleri için Yerel Gündem 21 olarak adlandırılan programdır.
Oyun sahamızın kurallarını anlatan temel kavramları açıkladıktan sonra pratikteki uygulamalar üzerinden devam edebiliriz. Bu çalışmaların temel hedefi yerel yönetimlere katılımın arttırılmasını sağlamak, hesap sorulabilirlik ilkelerini de kapsayarak sivil toplum – yönetim ilişkisini yönetişim kavramıyla pekiştirmektir. Vatandaşların sadece edilgen olmadığı; yaşadığı sokağı, semti, deniz kenarını ya da otoparkını sahiplendiği; derdini ve/veya çözüm önerisini belediye meclislerine sunabildiği güçlenmiş yerel mekanizmalar olmasıdır.
Gençlik kavramı çeşitli yaş grupları çerçevesinde incelenmektedir. TUİK verileri gençlik yaşını 15-24 yaş aralığında almaktadır. Ülkemizin toplam nüfusu 2012 yılı sonu itibariyle 75.627.384 kişi olup bunun %16,6’sını (12.591.641 kişi) gençler oluşturmaktadır. Etkin gençlik politikaları üretmenin önündeki engelleri aşma ve kalıcı çözüm sağlayacak yapısal değişiklikleri gerçekleştirme doğrultusunda atılacak en önemli adım, ülkemizdeki gençlere yönelik eğitim, sağlık, kişisel yaşam, işgücü, sosyal katılım, gelirden eşit pay alma vb. konularda politikaların üretilmesi ile mümkün olacaktır. Şubat 2013 TUİK verilerine göre genç işsizlik oranın %20,4 olduğunu ve uzun yıllar verilere baktığımızda gençliğe yapılan yatırımların ve geliştirilen politikaların etkin olmadığı ortadır.
Fakat ihtiyaçlar ve gereklilikler sonucu oluşan politikaları göz önünde bulundurduğumuzda gençlik politikaları gençlerin çalışmaları sonucunda etkin ve sürdürülebilir olacaktır. Olimpiyatlara sadece alkışlamak ve kenardan izlemek için gelen kadınların, koşu esnasında informal olarak sahaya girmeleri ve «ben de varım” demeleri gibi gençlerinde de sisteme dahil olmaları ve ben de varım demeleri gerekmektedir.
Bu kapsamda çalışan ve 1997 yılından bu yana gençlik çalışmalarını Habitat’ın yürüttüğü Türkiye Yerel Gündem 21 Programı kapsamında Kent Konseyi Gençlik Meclisleri yapılandırılmıştır. Yerel Gündem 21 Programı kapsamında düzenlenen sayısız yerel, bölgesel ve ulusal gençlik toplantıları ile Kent Konseyi Gençlik Meclisleri birbirlerini tanıma ve ortak hedefler doğrultusunda beraber çalışma fırsatı yakalamıştır. 2001 yılına gelindiğinde farklı kentlerdeki Gençlik Meclisleri aralarında ulusal düzeyde bir iletişim ağı oluşturulmuş ve bu birliktelik 19 Mayıs 2004 tarihinde 77 ilden 306 gençlik delegesinin katılımıyla TBMM tören salonunda gerçekleştirilen törenle Ulusal Gençlik Parlamentosu’na dönüşmüştür.
Ülkemizde bu şekilde gelişen sürece ek olarak Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın girişimi ile Ulusal Gençlik Konseyi kurma girişimi söz konusudur. Gençlik politikalarına katılım süreçleriyle ilgili köşe taşları ve temel konulara girişten sonra önümüzdeki dönemde gençlik politikaları ile ilgilenen aktivist gençleri yakından ilgilendiren bu konular hakkında ve diğer ülkelerde katılım mekanizmaların nasıl işlediği üzerine ilerleyen yazı dizilerinde devam etmeye çalışacağım.
KAYNAKÇA
http://www.undp.org.tr/Gozlem2.aspx?WebSayfaNo=3310
Resmi Gazete Tarihi: 08.10.2006 Resmi Gazete Sayısı: 26313
http://www.ulusalgenclikparlamentosu.net/ugp-hakkinda/ugp-hakkinda.html