Erzurumlu Müştak Sıtkı Bey’in anne tarafı Erverdi ailesinden, baba tarafı ise Dursunoğlu ailesinden olup Dursunoğlu ailesi Azerbaycan’ın Karabağ bölgesinden Erzurum’a göç etti. (OLGUN) Sıtkı Dursunoğlu 1 Temmuz 1891’de Erzurum’un Çukurzeynel Mahallesi’nde doğdu. (Sıtkı DURSUNOĞLU Nüfus Kayıt Örneği) Dedesi eski Erzurum mebusu ve Hicaz Vilayeti Defterdarı Ahmet Muhtar Bey idi, babası Duyun-u Umumiye Teşkilatı’nda memurluk yapan İbrahim Hakkı Bey idi. (BAŞAK, Milli Mücadele Günlerinde Cevat Dursunoğlu, 2010) Sıtkı Bey’in annesi Nafie Hanım 1730’larda Karabağ bölgesinden göç eden Kazazoğulları adıyla da bilinen Erverdi ailesinden Nafiz Bey’in kızı idi. (BAŞAK, Milli Mücadele Günlerinde Cevat Dursunoğlu, 2010) Sıtkı Bey’in bir kız bir de erkek kardeşi vardı, erkek kardeşi Milli Mücadeleye katkıları olan Cevat Dursunoğlu idi. (Erverdi, 2010) Sıtkı Dursunoğlu 1 Mart 1931’de Fahriye Hanım ile evlendi. (Sıtkı Dursunoğlu’nun Nüfus Kayıt Örneği) Sıtkı Dursunoğlu eğitim yaşamına Erzurum Sıbyan Mektebi’nde başladı sonrasında Erzurum Mülki İdadisi’nde eğitimini sürdürdü. (Sıtkı Dursunoğlu Broşürü, 1953) Sıtkı Dursunoğlu 1915’te askerlik görevine başladı ve işgallere karşı mücadele etti, 16 Şubat 1916’da Erzurum’un işgal edilmesinden sonra Şam’a giderek görevini orada sürdürdü, Şam’da iken 1917’de İngilizlere esir düştü ve iki yıllık tutsaklığının ardından önce İstanbul’a ardından da Erzurum’a döndü. (Sıtkı Dursunoğlu Broşürü, 1953)
Sıtkı Bey yurdun işgal edilmesi sürecinde Erzurum’da çıkan gazetelerde genç bir gazeteci olarak yazılarıyla işgal sürecine tepki gösterdi. Şam’daki İngiliz tutsaklığından sonra Erzurum’a dönünce Albayrak Gazetesi’nde gazetecilik faaliyetlerine devam etti. (Sıtkı Dursunoğlu Broşürü, 1953) Sıtkı Bey Albayrak Gazetesi’ndeki basın faaliyetlerini sürdürürken bir yandan da Albayrak İlkokulu’nda öğretmenlik görevini üstlendi. (Sıtkı Dursunoğlu Broşürü, 1953) 1926 yılında Erzurum Lisesi’ne edebiyat öğretmeni olarak atandı ve bu görevini 33 yıl boyunca adanmışlık içinde üstlendi. (Sıtkı Dursunoğlu Broşürü, 1953)
Sıtkı Bey çok genç yaşta gazeteciliğe atıldı. Balkan Savaşları sırasında Erzurum’da çıkan gazetelerde yurtsever hassasiyetle yazılar kaleme aldı ve tepkisini hep gösterdi. Şam’daki askerlik görevini ifa ettiği dönemde bile gazeteciliği hiç bırakmadı ve işgallere karşı hep tepkili oldu. (Sıtkı Dursunoğlu Broşürü, 1953) Sıtkı Dursunoğlu Sada-ı Şark Gazetesi’nin 13 Haziran 1911’de çıkan ilk sayısında da yazdı, bu gazete 20 sayı çıktıktan sonra kapandı. (KONUKÇU, 1992) Sıtkı Dursunoğlu 9. Kolordu’nun Ermeni Harekatı sırasında savaş muhabirliği görevini üstlendi. (OLGUN) Sıtkı Dursunoğlu Milli Mücadele’nin zorlu döneminde Albayrak Gazetesi’ndeki faaliyetleriyle kendini tehlikeye atarak halkın bilinçlendirilmesi ve yurdun durumundan haberdar edilmesi amacı için katkı sundu. Bu gazete yazı dili bakımından Türkçülük akımını benimsedi. (Akbulut, 1991)
Albayrak Gazetesi Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ile aynı çizgide ilerleyerek bir mücadele organına dönüştü, manda karşıtı duruşunu bozmadı ve zor günlerde Milli Mücadele’ye desteğini sürdürdü. (BAŞAK, Milli Mücadele Günlerinde Cevat Dursunoğlu, 2010)
Sıtkı Bey Albayrak Gazetesi’nin en genç yazarı idi, yazılarını Müştak Sıtkı adıyla, şiirlerini ve mevzun nesirlerini ”Alageyik” takma adıyla yazdı. (Akbulut, 1991)
Albayrak Gazetesi’nin İstanbul’a girmesi Sadrazam Damat Ferit Paşa tarafından yasaklanmıştı, bu yasağın nedeni ise gazetenin Mustafa Kemal’e verdiği açık destek idi, gazete hayvan tüccarları aracılığıyla yasağa karşın İstanbul’a sokuldu ve çok ilgi gördü. (Alyanak, 1999)
Sıtkı Dursunoğlu Milli Mücadele’nin başarıya ulaşması için hayatını tehlikeye atarak üstlendiği gazetecilik görevini bıraktıktan sonra Albayrak Gazetesi ile aynı binada faaliyet gösteren Albayrak İlkokulu’nda öğretmenliğe başladı. (Akbulut, 1991) Albayrak İlkokulu o dönemde öğrencilerine fes ve diğer geleneksel giysiler yerine modern giysiler giydirdi. (Tar) Sıtkı Dursunoğlu Albayrak İlkokulu’ndaki öğretmenlik görevinden sonra Aziziye Numune Mektebi Müdürlüğü, Erzurum Merkez Cumhuriyet Mektebi Başmuallimliği, Erzurum Lisesi Türkçe Öğretmenliği, İstanbul Beşiktaş Ortaokulu Türkçe Öğretmenliği ve Trabzon Lisesi Edebiyat Öğretmenliği görevlerini üstlendi. (Sıtkı Dursunoğlu Hizmet Cetveli) Sıtkı Dursunoğlu öğretmen hekim ve diğer meslek gruplarından çok sayıda insan yetiştirdi, öğretmenliği bir vatan borcu olarak gördü meslek hayatı boyunca yurduna yararlı olma kaygısı güderek kendini öğretmenliğe adadı.
Sıtkı Dursunoğlu 24 Kasım 1945’te Erzurum Halkevi başkanlığına seçildi. Sıtkı Dursunoğlu’nun Halkevi başkanlığı döneminde maddi durumu yetersiz hastaların Halkevi’nde bedava muayene edilmeleri ve ilaç giderlerinin bir kısmının Halkevi bütçesinden karşılanması sağlandı. Tiyatroya ayrı bir önem verildi ve yabancı eserlerin temsilleri sağlandı, halk ozanları bölgeye davet edildi (Erverdi, Sıtkı Dursunoğlu’nu Anma Toplantısı) Erzurum’un tarihiyle ilgili çok sayıda belge toplattırıldı, Halkevi binasında Erzurum Gazetesi kuruldu ve bölgedeki basının gelişimi için çalışıldı. (Erverdi, Sıtkı Dursunoğlu’nu Anma Toplantısı) Öğrencilerin spor ve sahne faaliyetleri için Halkevi bünyesinden katkı sunuldu, bunda Sıtkı Dursunoğlu’nun eğitimci olmasının büyük etkisi oldu. Öğrenciler yerli eserleri Fransızcaya çevirip sahneledi ayrıca orijinali Fransızca olan eserler doğrudan sahnelendi bunları izleyen Fransız gözlemci bölgedeki öğrencilerin bu başarılarından oldukça etkilenerek hepsini ayrıca tebrik etti, o dönemin zorlu koşullarında bölgedeki öğrencilerin böyle çalışmalar yürütmesi alışılmışın çok dışındaydı. (Özsoy, 2000)
Sıtkı Dursunoğlu Erzurum Bar oyunlarını çok severdi ve bundan dolayı bu alanda yetenekli olan öğrencilere bilhassa destek verirdi. Kendisinin Erzurum Halkevi başkanlığı döneminde Erzurum Halkevi Bar Ekibi 1949 yılında Venedik’te düzenlenen folklor yarışmasında 43 başarılı ekip içinde birinci oldu. (Atılcan, 1991) Erzurum’un ilçelerindeki Halkevlerinin faaliyetlerine de ayrı özen gösterildi köy ve şehir gezileri düzenlendi ve Halkevleri arasında spor müsabakaları yapıldı. (Aydoğan, 23 Temmuz Erzurum Kongresi ve Kurtuluştan Günümüze Erzurum 1. Uluslararası Sempozyumu, 2002)
Sıtkı Dursunoğlu 17 Mayıs 1955’te Erzurum Halk Oyunları ve Halk Türküleri Derneği’nin başkanlığına seçildi.
Sıtkı Dursunoğlu en başından beri Sevr Antlaşması’nı Türklere ve yurda karşı kurulan bir tuzak olarak niteledi ve en başından beri olanca gücüyle Sevr’in aleyhine çaba gösterdi.
Sıtkı Dursunoğlu 1950’de Halkevi başkanlığını ve öğretmenliği bir arada yürütürken Demokrat Parti’nin iktidara gelmesi ile Trabzon’a tayin edildi. 5 Nisan 1975’te Ankara’da vefat etti, Cebeci Asri Mezarlığı’na defnedildi. (Sıtkı DURSUNOĞLU Nüfus Kayıt Örneği)
-
Sıtkı Dursunoğlu’nun Nüfus Kayıt Örneği
-
Gökalp Olgun ile kişisel iletişim, 26 Şubat 2010
-
Başak, Tolga, Milli Mücadele Günlerinde Cevat Dursunoğlu, Ankara 2010
-
Selçuk Erverdi ile kişisel iletişim, 26 Şubat 2010
-
Dursunoğlu, Sıtkı, Broşürü, Ankara 1953
-
Konukçu, Enver, Selçuklulardan Cumhuriyete Erzurum, Ankara 2008
-
Akbulut, Dursun Ali, Albayrak Olayı, Erzurum 1991
-
Alyanak, Kemal, Erzurum’da Basın, Erzurum 1999
-
Tarih Yolunda Erzurum Dergisi
-
Emekli Sandığı Arşivi
-
27 Şubat 2010 Kadıköy Erzurumlular Vakfı Sıtkı Dursunoğlu’nu Anma Toplantısı
-
Özsoy, Halis, Erzurum Lisesi Tarihi, Ankara 2000
-
Atılcan, İhsan Coşkun, Erzurum Barları ve Yöresel Giysileri, İstanbul 1991
-
Aydoğan, Erdal, 23 Temmuz Erzurum Kongresi ve Kurtuluştan Günümüze Erzurum 1. Uluslar arası Sempozyumu , 23–25 Temmuz, Erzurum 2002
-
DURAK, Melikşah. ‘’Milli Mücadele’nin Önemli Simalarından Erzurumlu Müştak Sıtkı (DURSUNOĞLU) Bey’’, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Erzurum, 2011
