Cumhuriyetin İlk Yıllarında Bir Bilim Adamı

Osmanlı Devletinin yıkılış süreci, I. Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı, nice savaş, nice yokluk… Çok zor günler ardından, çok büyük zorluklarla ayağa kalktı Türk Halkı. Büyük askeri zaferler sonucu kavuşabildik bu çağdaş yaşama. Ancak Türk Halkının o dönemlerde çektiği sıkıntıların bedeli açlık, yokluk ve hatta belki ölümden çok daha ağır oldu. Savaşın doğal sonucu olarak bilim, sanat, kültür alanlarında ilerleme kaydedilemedi. «Süngülerle, silahlarla ve kanla kazandığımız askeri zaferlerden sonra, kültür, bilim, fen ve ekonomi alanlarında da zaferler kazanmaya devam edeceğiz.”(1) Dedi Mustafa Kemal Atatürk. Tabi ki farkındaydı, bu büyük zaferlerin, bilimde ilerleme kaydedilmeden daimi kalamayacağını. Eğitime, bilime en muhtaç olduğumuz bu dönemde Cumhuriyet tarihimizde bütün zorluklara rağmen bilimin hakkını veren Türk Matematikçisi Kerim Erim’in hayatından ve çalışmalarından bahsedeceğim bu yazımda.

Kerim Erim, Osmanlı Devleti’nin yıkılış dönemlerinde, 1 Şubat 1894 yılında dünyaya geldi. asıl adı Abdülkerim’dir. Babası, Buharalı Molla Ahmed Zade Mirliva Arif Paşa; annesi, Naciye Hanım’dır.(2) İstanbul’da doğmuş olmasına rağmen ilköğrenimini Halep’te gördü. Orta öğrenimini sınavla girdiği «Hendese-i Mülkiye ”de ve kısmen de evde özel olarak tamamladı. Orta Öğrenimini tamamladıktan sonra Yükseköğrenim için İstanbul Yüksek Mühendis Mektebi’ne giren Erim 1914 yılında buradan mezun oldu. Erim, daha ileri seviyede matematik öğrenmek istiyordu, bu yüzden doktorasını yapmak üzere Berlin Üniversitesi’ne gitti. Doktora eğitimini Albert Einstein’ın yanında aldı ve 1919 senesinde Erulgen’de, hazırladığı «Bir Modül Sisteminin Süredurum Biçimleri Üstüne” başlıklı tezini sunarak doktora sınavını geçti.(3)

(4)

Erim, doktorasını aldıktan sonra Türkiye’ye geri döndü ve bilim hayatına İstanbul Yüksek Mühendis Mektebi’nde yani bitirdiği okulda devam etti.(3) Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından alınan kararla, 31 Temmuz 1933′te kapatılan Darülfünun ’un yerine 1 Ağustos 1933 yılında İstanbul Üniversitesi kurulmuştur. İstanbul Üniversitesi Türkiye’nin o dönemdeki ilk ve tek Üniversite eğitimi veren okulu olmuş. Kerim Erim Üniversite reformunu hazırlayan kurulda bizzat yer almıştır.(5)

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinde analiz profesörü ve dekanlık yapan Kerim Erim aynı zamanda Yüksek Mühendis Mektebinde de ders vermeye devam etmiş, ancak Yüksek Mühendis Mektebi İstanbul Teknik Üniversitesi’ne dönüştürülünce orada ders vermeyi bırakmıştır. Erim, 1940-1952 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’ne bağlı Matematik Enstitüsü başkanlığını yapmıştır. Başkanlık yaptığı dönemde Kerim Erim Ordinaryüs Profesör unvanını almıştır. (6)

Dünyada dört senede bir düzenlenen Uluslararası Sırfi ve Tatbiki Mekanik Kongresi‘nin sekizincisine 1952 yılında Kerim Erim’in büyük emekleriyle İstanbul ev sahipliği yaptı ancak Erim çalışmalar sırasında tutulduğu hastalık nedeniyle kongre açılışına katılamadı, kongrenin sonunda kapanış nutkunu okudu. Üzerinden kısa bir süre geçtikten sonra 29 Aralık 1952’de hayatını kaybetti.(7)

Türkiye’nin ilk Ordinaryüs Profesör unvanını alan matematik doktoru Kerim Erim yüksek matematik öğretiminin ve çağdaş matematik bilincinin Türkiye’ye yayılmasında büyük rol oynamıştır.

Mekaniğin matematik esaslara dayandırılmasına da öncülük etmiştir. Cumhuriyet Türkiyesi matematiğinin kurucularından sayılan Erim, ülkemizde bilimin ve aydınlanmanın sembolü haline gelmiştir. Erim, okullarda verdiği dersler ve sürdürdüğü araştırmalar dışında halkın aydınlanması ve bilgi düzeyinin artması için de çalışmalarda bulunmuştur.(6)

Cumhuriyetin ilk yıllarında ülkemizin bilimsel gelişimine büyük katkıda bulunan Ordinaryüs Profesör Doktor Kerim Erim bizlere ve gelecek nesillere örnek teşkil eden bir bilim adamı olarak tarihe geçmiştir. Umarım ki cumhuriyetimiz Kerim Erim gibi nice bilim insanlarının katkılarıyla uzun yıllar varlığını sürdürür.

Bütün Türkiye’nin 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı kutlu olsun.

Kaynaklar

(1) http://www.ataturktoday.com/ataturksozleri.htm

(2) http://www.bilimtarihi.org/pdfs/kerim_erim.pdf

(3) http://www.kimdirnedir.com/kerim-erim-kimdir.html

(4) http://www.delinetciler.net/bilim-tarihi-ve-biyografiler/94416-kerim-erim-kimdir-kerim-erim-hayati-ve-eserleri.html

(5) http://www2.istanbul.edu.tr/?p=68

(6) http://www.birgaripmatematikci.com/matematik/unlu-matematikciler/musluman-ve-turk-matematikciler/748-kerim-erim-1894–1952-hayati-ve-eserleri.html

(7) http://tr.wikipedia.org/wiki/Kerim_Erim

Bunları da sevebilirsiniz