Suriye’den Türkiye’ karşılık
27. 01. 2012
Bakanlar Kurulu genel sekreteri Teysir El Zoubi 4 Aralık’ta bir basın toplantısında Suriye hükümetinin Türkiye ile olan serbest ticaret antlaşmasını sona erdirmeye karar verdiğini ve antlaşmanın kapsadığı hükümler, kararlar ve talimatlarla ilgili tüm düzenlemeleri iptal ettiğini açıklamıştı.
Suriye hükümeti tarafından alınan yeni tedbirler Suriye’ye ithal edilen tüm Türk mallarının değerinin tahmini %30’u oranında bir gümrük vergisi uyguluyor. Ayrıca hem boş hem yüklü Türk kamyonlarına Avro üzerinden bir transit ücreti ve 80 Suriye Poundu (USD 1.50) vergi koyuyor. Bu ilave ücret Suriye ve Türkiye arasında ortalama yakıt fiyatlarındaki farkı temsil ediyor.
Zoubi’ye göre bu tedbirler «Türkiye’nin Suriye üzerinde Suriye halkının çıkarlarına zarar verecek şekilde ekonomik yaptırımlar uygulamasına bir karşılık olarak ve ulusal çıkarlarını korumak için aynı biçimde misilleme yapmak amacıyla ortaya çıktı.”
Suriye’nin kararından sonra yaklaşık 700 Türk kamyonu Cilvegözü/Bab el Hava sınır kapısında 5 gün tutuldu ve Suriye’ye geçişlerine izin verilmedi. Türk Uluslararası Nakliyeciler Derneği’nin resmi açıklamasında göre, benzer olaylar pek çok başka Suriye sınır kapısında da meydana geldi. Derneğe göre Suriyeli yetkililer 1 Aralıkta bilgisayar sistemlerini güncellediklerinden yük transitinde gecikmeye neden oldular.
Bu zorluklar iki ülke arasında önceleri yaşanan sıcak ilişkilerde biraz daha bozulma görüldüğüne işaret etti. 2004’ün Aralık ayında Suriye ve Türkiye bir serbest ticaret antlaşması imzaladılar; bunları 5 yıl sonra 47 adet işbirliği anlaşması izledi. Türk Başbakan Recep Erdoğan’ın «bölgesel Schengen” olarak tanımladığı oluşuma yönelik iki ülke arasındaki vize koşulu kaldırıldı. Arap ülkelerindeki Yatırımlara ilişkin 2010 Yıllık Raporunda Türkiye Suriye’nin en büyük ticari ortağı olarak yansıtıldı. İki ülke arasındaki ikili ticaret yıllık olarak yaklaşık %30 oranında artarak 2009’da 1.7 milyar ABD dolarından 2010’da 2.2 milyar ABD dolarına ulaştı. 2010’da 19’u sanayi sektöründen olmak üzere tamamlanmış veya sürmekte olan 32 projeyle Türkler Suriye’deki yatırımcılar arasında ilk sırayı aldı.
Şam Ticaret Odası Başkan Yardımcısı Syria Today’a, «İki ülke arasındaki ticaret bilançosundan anlaşılacağı üzere Türkiye anlaşmanın başlıca yararlanıcısıydı” dedi. Ekonomist ve iş adamı Hani Tarabichi yoksulları desteklediği gerekçesiyle Türkiye’nin ihraç edilen tarım ve gıda ürünlerine yüzde 40’a kadar bedel uyguladığına işaret etti. Suriye mobilya ve tekstil sanayileri bu ticaret antlaşmasından en çok etkilenen sektörler oldu. Hamwi «Yerli piyasa Türk mallarıyla dolarken Suriye fabrikaları kapandı” dedi.
Bununla birlikte, nakliye ve transit sanayisi bu yeni karardan zarar görebilir. Tarabichi Syria Today’e yaptığı açıklamada «Suriye Türk mallarının kendi sınırlarından geçerek Körfez ülkelerine transit geçiş ücretinden elde ettiği gelirin bir kısmını kaybedebilir” dedi. «Körfez bölgesindeki müşterilerin belirsizlikler yüzünden Suriyeli emsalleriyle iş yapma konusunda çekimser olduklarına” işaret etti.
Suriye’nin bölge içi ticaretteki rolü özel olarak kaygı konusu. Türkiye’den Irak’a ve Körfez ülkelerine yapılan ihracat genellikle Suriye üzerinden kara yoluyla gidiyor, yani yeni Arap Liginin kısıtlamalarının bozacağı kritik bir rota.
Dahası, 30 Kasım’da Türkiye Suriye üzerine baskı koyarak, Suriye hükümetiyle tüm mali kredi anlaşmalarını askıya aldı, varlıklarını dondurdu, Suriye’ye silah teslimatını bloke etti ve Suriye’nin merkez bankasıyla tüm antlaşmaları sonlandırdı. Tüm bunlar Arap Liginin benzer sert yaptırımlar uygulamasından sadece 3 gün sonra gerçekleşti. 8 Aralıkta Türkiye ayrıca Suriye’den gelen mallardan yüzde 30 vergi almaya karar verdi.
http://www.syria-today.com/index.php/business/17948-syria-hits-turkey-back